تاریخچه : کلیسای سرکیس مقدس یکی از کلیساهای بزرگ جامع ارامنه در شهر تهران می باشد. این کلیسا در خیابان کریم خان زند و در نبش خیابان استاد نجات الهی واقع شده است.
ایشان به همراه پسرش به ارمنستان پناه برد اما پادشاه ارمنستان بخاطر فشار امپراطور روم آن ها را از کشور اخراج نمود سپس سرکیس و پسرش به ارتش شاپور دوم که در جنگ با کوشان ها بود در آمدند. شاپور دوم از خدمات سرکیس خشنود بود اما به دلیل اتهامی که مبنی بر تبلیغ مسیحیت در بین سپاهیان کرده شاپور دستور داد وی و پسرش و تعدادی زیادی از سربازان نیشابور را به قتل برسانند.
در تقویم کلیسای ارامنه روزی را به عنوان سرکیس مقدس اختصاص داده اند و همه ساله در این روز جوانان ارمنی مراسمی را برای وی برگزار می نمایند.
کلیسای سرکیس توسط یکی از خیرین ارامنه به نام مارگار سرکیسیان ساخته شد و طراح و معمار ی این بنای زیبا را مهندس آفتاندیلیان برعهده دار بود. در سال 1349هجری شمسی کار ساخت کلیسا و ساختمان های اداری پایان یافت. در این سال مقر خلیفه ارامنه تهران از مکان کلیسای مریم مقدس به اینجا منتقل شد.
کلیسای سرکیس بر روی صفه تقریبا کوتاهی واقع شده است. پلان کلیسا سرکیس به صورت بازیلیک می باشد. بازیلیک شکلی مستطیل مانند باجهت طولی شرق به غرب می باشد. در بالای مرکز نمازخانه گنبدی مشاهده می شود و دو برج گنبدی برای ناقوسخانه کلیسا در بخش غربی و دو سمت ورودی اصلی بنا قرار گرفته است.
دو اتاق در دو سوی محراب کلیسای سر کیس قرار دارد. نقاشی هایی از صحنه های انجیلی بر روی دیوارهای بالای محراب رویت می شود. محل گروه کر در بالکنی در قسمت ورودی اصلی کلیسا تعبیه شده است. گنبد کلیسا در ابتدا بر روی دیوارهای آن استوار بود اما به دلیل نشست سقف کلیسا ، خطر ریزش گنبد احساس شد و برای مقاوم سازی چهار ستون در زیر گنبد ایجاد گشت. بنای یادبود شهدای 1915 ارامنه و مقبره خلیفه پیشین ارامنه در محوطه این کلیسا قرار دارد.
