کاخ گلستان تهران در باغی مملوء از درختان سرسبز و آبنمایی زیبا واقع شده است. این مجموعه در دوره صفویان ساخته و در زمان سلسله قاجار بازسازی شده است. خانواده سلطنتی قاجار در این کاخ زندگی می کردند. عمارات بادگیر یکی از برجسته ترین ساختمان های مجموعه گلستان است.

روی گنبد طلایی رنگ این مجموعه برج بادگیری با حاشیه های سبز، زرد و آبی وجود دارد. بادگیرها برای هدایت باد خنک به داخل ساختمان طراحی و ساخته شده اند. در زمان حکومت قاجاریه کاخ گلستان ، مرکز هنر و معماری ایرانی به حساب می آمد. این مجموعه شامل قسمت های گوناگونی از جمله کاخ ها، موزه های کاخ گلستان و تالارهای مختلف می باشد و حالا این کاخ یک جاذبه گردشگری برای علاقه مندان به هنر و تاریخ ایران است.

کاخ گلستان با در اختیار داشتن نقاشی، آینه کاری، کاشی کاری و گچ بری، منبت کاری و پنجره های مشبک مظهر زیباترین هنرهای ایرانی است.

یکی دیگر از تالارهای کاخ گلستان تهران، تالار سلام یا تالار استقبال نام دارد. جایی که پادشاهان در آن جا به استقبال از مهمانان خارجی و عالی رتبه ای که به ایران سفر می کردند می رفتند. این تالار به جهت آینه کاری ها و گچبری های ظریف کاری و نفیسش معروف است. سقف و دیوارهای این تالار با گچبری های پوشیده شده اند و کف زمین موزائیک است.

ارتفاع سقف تالار سلام 30 متر است. کل این سازه به عنوان یکی از مرتفع ترین ساختمان های زمان خودش به حساب می آمد. تالار سلام با برگزاری مراسم استقبال ویژه در حضور پادشاه در نظر گرفته شده بود. در زمان حکومت ناصرالدین شاه از این تالار برای نمایش نقاشی های ایرانی و اروپایی در کنار هدیه هایی که به درباریان پیشکش شده بود استفاده می شد.

عمارت شاه نشین به لحاظ ظرافت و نقش و نگار زیباترین عمارت مجموعه کاخ گلستان است. آینه کاری، گچ بری، نقاشی، خاتم کاری، معرق و هزاران هنری را که ایرانی در آن سرآمد است در این تالار به وضوح می توان مشاهده کرد که هرکدام از این هنرها در این عمارت به حد کمال رسیده است. چلچراغ هایی به سقف آویزان است که زیبایی بنا را دو چندان کرده و همچون ستاره هایی در شب سوسو می زند. در حواشی و حدفاصل سقف و دیوارهای بنا، تابلوهایی نقاشی شده که بیشتر چشم اندازهای طبیعی است که با ظرافت خاصی بر روی آینه کاری ها ترسیم شده است.

پلان تالار اصلی این عمارت به صورت بعلاوه بوده و این تالار با ارسی بسیار وسیع و زیبا به همراه تزئینات آینه کاری و گچ بری آراسته شده است. در نقش هایی که روی آینه کاری های سقف جا خشک کرده اند بیشتر مناظر و دورنماهایی را می بینیم که نشان کمتری از آن را می توان در فرهنگ گذشته ایرانی مشاهده کرد و بیشتر به خوش گذرانی و هوس رانی شاهان قجر طعنه می زند. تالار شاه نشین عمارت بادگیر که در واقع بخش اصلی عمارت است با نور و سیم تزیین شده است.

 دو ستون گچ بری مارپیچ که با ظرافت نقاشی شده و شاید کمتر ستونی را بتوان دید که این چنین رنگارنگ و مارپیچ سمت آسمان می رود. سبک ستون های این عمارت بیشتر به سبک دوره زندیه شباهت دارد. کف پوش معرق هفت رنگ با طرح بته جقه و زرد و دیوارها و سقف آیینه کاری و نقاشی شده تزئینات دیگر این تالار هستند. بین بیرونی و اندرونی این بنا نیز چون دیگر بناهای کاخ گلستان تهران ارسی های عالی با گره چینی و تزئینات شیشه و آینه قرار گرفته اند که شیشه های رنگی دست ساز شیشه گران چیره دست ایرانی و آینه های مصقل در کنار گره چینی ظریف خطاطان و نجاران اوج هنر و ظرافت ایرانی را به رخ می کشد.

پادشاهان قاجار معمولا اگر در ایام تابستان در تهران بودند و به ییلاق نمی رفتند از این حوض خانه استفاده می کردند و تاجگذاری مظفرالدین شاه قاجار در سال 1313 هجری قمری نیز که مصادف با تابستان و گرمای شدید تهران بود، در تالار همین عمارت بر روی تخت طاووس برگزار گردید.

یکی از مرتفع ترین بناهای کاخ گلستان، عمارت شمس العماره می باشد. که ناصرالدین شاه قاجار به دلیل علاقه به بناهای کشورهای غربی آن را ساخت.

منبع : نشاط آوران