حمامی در خانه های قدیم وجود نداشت به همین جهت حمام های عمومی برای مردم در نظر گرفته شده بود. به طور مثال می توان گفت در شهر کاشان فقط در خانه اشرافی عامری ها حمام خصوصی بود اما در عوض حمام های عمومی زیادی در این شهر یافت می شد. بخش عمده ای از حمام ها در طی قرن ها از بین رفته اند و چندی معروف باقی مانده اند که از آن جمله معروف ها می توان به حمام گنج علی خان کرمان، حمام وکیل شیراز، حمام سلطان امیر احمد کاشان و حمام علی قلی آقا اشاره نمود که امروزه از آن ها به شکل موزه نگهداری می شوند.

با ورود به کوچه علی قلی آقا در اصفهان و گذشت از بازارچه ای با این نام به حمام علی قلی آقا می رسیم که اکنون به موزه تبدیل شده است. حمام علی قلی آقا از جمله بناهای تاریخی ایران عزیزمان است که دارای معماری ارزشمندی است.

مجموعه ای از بناهای دوران صفویه در محله علی قلی آقا رویت می شود که شامل مسجد، بازارچه، چهارسو، سرا و حمام است. بانی این مجموعه زیبا شخصی به نام علی قلی آقا می باشد. علی قلی آقا یکی از خواجگان نیکوکار حرم شاه سلطان حسین صفوی بود. متاسفانه با گذشت زمان قسمت هایی از مجموعه تاریخی علی قلی آقا دچار تخریب گشته و به جای آن ها بناهایی دیگر احداث شده است. هم اکنون حمام علی قلی آقا به موزه مردم شناسی تبدیل گشته و مشتاقان تاریخ و تمدن ایران به این موزه زیبا سر می زنند.

فضاهای منظم هندسی، بخش های مختلف مجموعه حمام را تشکیل می دهد. مجموعه حمام شامل حمام کوچک و بزرگی می شد که مربوط به دو فضای اصلی سربینه و گرمخانه بود. معماری حمام ها به گونه ای صورت گرفته بود تا حداقل ترین اتلاف انرژی را داشته باشد. آب این حمام از چاهی که منتهی به آب رودخانه زاینده رود بود تامین می گشت.

فضاهای تاریخی حمام علی قلی شامل فضاهای اصلی، فضاهای تاسیساتی، فضاهای خدماتی و کانال های گربه رو می باشد.
زیباترین قسمت حمام مربوط به فضای سربینه است که مورد توجه بیشتر طراح بوده است. در فضای سربینه چهار حوض رویت می شود تا افراد قبل از ورود به قسمت سکو پاهای خود را وارد حوض ها نمایند و بخش های رختکن آلوده نگردد. نکته حائز اهمیت حمام  علی قلی آقا این است که  بخش بانوان مجزا از بخش آقایان بود و در آن به سمت کوچه باز می شد.

تزئینات و نقاشی های زیبایی از سه دوره تاریخی قاجاریه، صفویه و پهلوی  در این حمام تاریخی اصفهان قابل مشاهده است که ارزش زیادی را به این بنا بخشیده است. با توجه به استناد های ارائه شده قدمت حمام علی قلی آقا اصفهان را 308 سال بیان نموده اند. 

منبع : نشاط آوران