خانه زیبای طباطبائی ها جزء یکی از با شکوهترین و برترین خانه های ساخته شده در کاشان اصفهان است.  تزئینات به کار رفته در این خانه از شاهکارهای عهد قاجار می باشد. تاریخ ساخت این بنا متعلق به سال های بین 1250 و 1255 هجری قمری است. هم چنین کتیبه ای بر سردر اتاق شاه نشین قرار دارد که تاریخ اتمام نقاشی های صورت گرفته در بنا را مربوط به سال 1298 هجری قمری بیان می دارد. بر طبق گزارش کارشناسان میراث فرهنگی خانه طباطبایی ها اصفهان، بر روی خانه ای قدیمی که در دوره زندیه تخریب گشته بنا شده است.

توسط استاد علی مریم ، معماری خانه طباطبایی ها صورت گرفته است. البته از آثار نبوغ معماری ایشان نیز می توان به تیمچه امین الدوله و خانه بروجردی ها  اشاره کرد. این خانه در کنار بقعه یکی از نوادگان امام جواد علیه السلام و هم چنین در مرکز محله ساخته شده است.

نام خانه از اسم شخص مالک خانه بنام سید جعفر نطنزی  گرفته شده است. این شخص به دلیل سید بودنش به طباطبایی شهرت داشت. سید جعفر تاجر فرش و جزء خیرین محله بود.

اصول پنج گانه معماری در خانه طباطبایی های کاشان به صورت کامل به کار گرفته شده است. این اصول شامل رسمی بندی، یزدی بندی، گره سازی، مقرنس و کاسه سازی است. رسمی بندی ها را می توان در سقف های اتاق شاه نشین ، یزدی بندی ها را در اتاق شاه نشین، مقرنس ها را در ایوان آیینه خانه و گره سازی را بر در و پنجره های خانه مشاهده نمود. خانه دارای مساحت 4730 متر مربع و شامل اتاق ها، حیاط ها و زیرزمین ها می شود.

 کریم پیر نیا در کتاب معروفش بنام سبک شناسی معماری ایرانی، این خانه باشکوه را به پنج اصول معماری ایرانی و اسلامی نسبت می دهد. پنج اصول بیان شده عبارتند از : مردم واری، پرهیز از بیهودگی، نیارش، خودبسندی و درونگرایی است. این اصول با یک نظم دقیق در این بنای با عظمت قابل رویت است.

در پلان سردر ورودی خانه طباطبایی ها اصفهان، دو سکو قرار داده شده که به اصلاح به آن ها پیرنشین می گفتند. دو کوبه هم مختص آقایان و خانم ها برای در زدن  استفاده می شد. دو دالان در هنگام ورود به خانه وجود دارد که یکی راه ورود به بخش اندرونی و دیگری راه ورود به بخش بیرونی بوده و اما در عین حال هردو بخش به هشتی راه داشته اند. در پنجرها از شیشه های رنگی استفاده شده تا حشرات به داخل اتاق ها راه نیابند.

منبع : نشاط آوران