یکی از بناهای تاریخی دوره زندیه درشیراز، عمارت کلاه فرنگی است. امروزه این عمارت باشکوه به نام موزه پارس شهرت دارد. عمارت کلاه فرنگی خیلی سال ها پیش از زمان کریم خان زند در میان باغ نظر در شیراز ساخته شده بود. عمارت کلاه فرنگی در زمان زندیه و در دوران حکومت کریم خان زند محلی برای پذیرایی از مهمانان، سفیران خارجی و برگزاری مراسم رسمی و اعیاد متنوع بود.
نمای بیرونی این عمارت به شکل هشت ضلعی است و بنا با تزئینات کاشی کاری از تصاویر گل و مرغ و بالای عمارت کلاه فرنگی شیراز با اسپرها و لچکیهای کاشی کاری شده آراسته گشته است. این نقوش و تصاویر به صورت قرینه و در چهارضلع عمارت منظره شکارگاه و روایت به تخت نشستن سلیمان را نمایش می دهند. در چهار طرف بنا، چهار آبنما مشاهده می شود که آبنمای شمالی که در مسیر خیابان زند قرار گرفته تخریب شده است.
فضاهای داخلی بنا شامل تالار مرکزی گنبد دار و چهار شاه نشین جانبی می باشد. در کف محوطه و داخل عمارت کلاه فرنگی، آب نمایی یک دست از سنگ مرمر فضای دلنشینی را در نقطه مرکزی تالار ایجاد کرده است. طاق ها، مقرنس کاری و طاقچه ها سطوح داخلی عمارت را تشکیل می دهند.
موزه پارس که در داخلش اشیایی از دوران قبل و بعد از اسلام نگهداری و حفظ می گردد، در عمارت کلاه فرنگی شیراز قرار گرفته است. در موزه پارس قباله های ازدواج از قرون یازدهم و دوازدهم، تصاویری از کریم خان زند و لطفعلی خان زند، تعدادی از قرآن های تاریخی، اشیای متعلق به کریم خان زند و اشیایی از دوران زندیه و صفویه موجود می باشد.
پس از مرگ کریم خان زند، ایشان را در این عمارت به خاک سپردند اما در سال 626 خورشیدی به دستور آقا محمد خان قاجاربه دلیل کینه توزی و دشمنی که با کریم خان زند داشت، قبر ایشان را نبش کرده و استخوان های وی را به کاخ گلستان بردند و سپس دوباره در زمان پهلوی اول دوباره به مکان اولیه بازگردانده شد.
در زمان قاجاریه و به دستور حسینعلی میرزای فرمانفرما، ساختمان جدیدی بنام عمارت خورشیدی در عمارت کلاه فرنگی باغ نظر احداث و افزوده گردید.
منبع : نشاط آوران
