تاریخچه : موزه آب یزد یکی از بی نظیر ترین موزه های آب دنیاست که در خانه کلاهدوزهای سابق احداث شده است. بنای خانه کلاهدوزها توسط تاجری مشهور به نام سید علی اکبر کلاهدوز در سال 1312 هجری قمری ساخته شد.

بنای موزه آب که یکی از با ارزش ترین آثار معماری شهر یزد است در سال 1379 هجری شمسی زمانیکه نخستین همایش بین المللی کاریز در آن جا برگزار شد، به عنوان موزه آب مطرح گشت. از ویژگی های بارز این بنای تاریخی می توان به 5 طبقه بودن آن و عبور یک رشته کاریز صد ساله از میانش اشاره نمود.

برای آگاهی و مطالعه در زمینه های مختلف مربوط به آب، موزه آب یزد محل مناسبی برای پژوهشگران می باشد.

از جمله لوازم  و ادواتی که در این موزه نگهداری می شود می توان به:

• حفر قنات ها
• اندازه گیری حجم آب
• وسایل تأمین روشنایی قنات
• مدارک خرید و فروش آب به همراه اسناد و وقف نامه های قدیمی
• کتابچه میراب ها
• ظروف نگهداری و جابجایی آب

 اشاره نمود که در معرض دید عموم قرار گرفته اند.

چاه خانه ای در پشت بام خانه کلاهدوزها تعبیه شده که از طریق چرخ چاه از آن آب خارج می نمودند و آب انبار خانه طبقه همکف را پر می نمودند.

خانه کلاهدوزها دارای  سه بخش زیر زمین، پایاب و طبقه همکف می باشد. از ویژگی های بارز این بنا ایجاد راهرو هایی زیبا و مناسب با شئونات فرهنگ سنتی در یزد است.

نقش های گچ کاری بنای خانه به نقوش گیاهی معروف می باشد که نشان دهنده گل ها، گیاهان و حیواناتی است که در کاشی های طبیعت خشک کویر صورت گرفته است. از کاهگل بسیار ظریف در زمینه این گچ کاری ها استفاده شده است.

از سرداب خانه کلاهدوز ها برای ذخیره میوه و مواد غذایی در فصل تابستان  استفاده می شد که به خاطر وجود حوض و قناتی بود که باعث شده بود این مکان 14 درجه اختلاف دما با محیط داشته باشد. محل شستن ظروف و البسه، پایاب نام داشت.

منبع  : نشاط آوران