قصد دارم شما را با سوغات اصفهان، نصف جهان آشنا کنم. یکی از زیباترین آداب و رسوم مردم ایران خرید سوغاتی و گرفتن هدیه از سفر است. این سوغات ها گواهی، است بر اینکه به یاد عزیزانمان بوده ایم و جای آن ها در این سفر خالی بوده است. از طرفی هدیه گیرندگان مخصوصا کودکان بسیار خوشحال می شوند.

با گذر از بازار امام اصفهان و دیگر مراکز خرید آن میتوان فهمید که سوغات اصفهان تنوع زیادی دارد مهمترین یادگاری هایی که می شود از اصفهان تهیه کرد، صنایع دستی اصفهان  که بسیار زیبا و جذاب است مانند خاتم کاری، مینا کاری، مینیاتور، پارچه های قلمکار و … همچنین از سوغاتی های خوراکی معروفش می توان به گز و پولکی  اشاره کرد که معروفترین شیرینی های اصفهان هستند.

دیگر سوغاتی های اصفهان عبارتند از:

• گلاب قمصر کاشان
• عسل فریدون شهر
• نبات
• جوز قندی
• سوهان عسلی

گز اصفهان

با دیدن تنوع زیاد آثار هنری و صنایع دستی زیبا و شیرینی های خوشمزه اصفهان انتخاب سوغاتی از این میان، کار دشواری است. شاید شما هم در چنین موقعیتی قرار گرفته باشید ولی آنچه در این بین از همه بیشتر خودنمایی می کند گز است که مخصوص شهر اصفهان می باشد. شاید به این دلیل که با شنیدن نامش، کامتان شیرین می شود و اسم اصفهان به خاطرتان می آید. جالب است بدانید پادشاهان ایران، گز اصفهان را به عنوان هدیه ای گرانبها برای پادشاهان ممالک دیگر، انتخاب می کردند.

گز را می توان اصلی ترین سوغاتی اصفهان دانست. قدمت تولید گز در اصفهان تقریبا به 450 سال قبل می رسد که همزمان با دوران صفویان و شروع مجدد فرهنگ و هنر ایرانی در اصفهان، بوده است.

ماده اصلی تهیه گز اصفهان، شهد و عصاره ی شگفت انگیزی به نام « انگبین» می باشد. که از درختچه ای به نام انگبین به دست می آید. منزلگاه این درختچه ی ارزشمند خوانسار، بهشت اصفهان می باشد. خوانسار اصفهان، کوهستان هایی پوشیده از گل و سبزه دارد. شهد انگبین در اثر تغذیه ی حشره ای کوچک که بر روی برگ و ساقه ی درخت گز انگبین سکنی گزیده، بدست می آید. تولید طبیعی شهد، توسط این حشره کوچک همانند تولید عسل توسط زنبور است، در اواخر تابستان، بصورت دانه های زرد رنگ از درختچه گز انگبین بدست می آید و اصلی ترین ماده تهیه گز می باشد. اما شاید تا بحال طعم گزی که با این شهد درست شده، نچشیده باشید، چون قیمتش معمولا بالاست و هم چنین حشره تولید کننده این شهد رو به نابودی می باشد. گزی که امروزه در بازار بچشم می خورد از گلوکز، گلاب، شکر، سفیده تخم مرغ، انواع مغزها مانند بادام، فندق، خلال بیدمشک درست می شود. جای خالی شهد انگبین با ترنجبین ، شیر خشت، عسل یا انگبین علفی پر می شود.    

گز اصفهان به دو شکل بسته بندی می شود اولین روش در بستری از آرد و بسته بندی های زیبا قرار می گیرد. دومین روش در پوشش مجاز خوراکی، عرضه می شود.

از نظر شکل ظاهری و برش، گز را می توانیم به چند نوع تقسیم کنیم:

• گز لقمه ای : گزی که پس از درست شدن توسط دستگاهی مخصوص، به قطعات منظم و یک شکل برش می خورد و سپس بسته بندی می شود.
• گز آردی : گزی که بصورت گلوله های کوچک در می آورند و بوسیله ی دستگاه پرس به شکل مربع یا دایره و … در می آیند و در بستری از آرد بسته بندی می شوند. آرد، سطح چسبنده گز را می پوشاند و باعث ماندگاری بیشتر گز می شود.
• گز سکه ای : گزی که بعد درست شدن در اندازه ای کوچک به شکل سکه در می آید و بسته بندی می شود.
• گز برشی : گزی که با دستگاه های مخصوص برش می خورد و مغز داخل آن مشخص است.
• گز با لایه ی شکلاتی : گزی که روی آن لایه ای از شکلات قرار گرفته است، پوشش شکلاتی رطوبت گز را حفظ می کند و زمان ماندگاری آن را افزایش می دهد. این لایه به دلیل داشتن پودر کاکائو یا شیر خشک و … نسبت به گز معمولی ارزش غذایی بیشتری دارد.

گز انگشت پیچ : گزی که نسبت به سایر مدل ها نرمتر است، مغز ندارد و به راحتی با قاشق خورده می شود. این نوع گز برای سالخوردگان مناسب می باشد.

پولکی اصفهان

پولکی یکی از شیرینی های معروف و مخصوص شهر اصفهان است. که به عنوان یکی سوغاتی اصفهان از آن یاد میشود. پولکی، شیرینی است از خانواده ی آب نبات، که در گذشته به آن، آب نبات پولکی می گفتند. پولکی به معنای پولک مانند است و در واقع اسمش، متناسب با شکل ظاهریش است، که به صورت قطعات گرد، کوچک، نازک و شبیه سکه ی فلزی می باشند.

ماده اصلی بکار رفته درتهیه پولکی همان شیره ی اضافی، باقی مانده از فرایند درست کردن نبات است. روش تهیه این گونه است که بعد از متبلور شدن بلور های نبات، به شیره های باقی مانده مقداری سرکه می زنند تا شکرک نزند و شفاف بماند. سپس آن را جوشاننده و روی سینی بزرگی پهن می کنند و با دستگاه های مخصوص بصورت دایره ای برش می زنند.در اصفهان، پولکی هایی با طعم های مختلف میبینیم که با اضافه کردن گیاهان ساییده شده، طعم های مختلفی به آن ها می دهند. از جمله این طعم های دوست داشتنی می توان به زعفرانی، کنجدی، لیموعمانی، پسته ای، نارگیلی، عسلی، نعنایی، کاکائویی و زنجبیلی اشاره کرد.

خوردن یک لیوان چایی با قند حبه در بین مردم شهرهای ایران متدوال است. اما اصفهانی ها ترجیح می دهند بجای مصرف قند، چای خود را با پولکی مصرف کنند. این باور وجود دارد که آسیب پولکی کمتر است. همچنین شیرینی کم آن برای بدن بی ضررتر است. شاید به خودتان بگویید درست کردن پولکی در خانه بسیار آسان است، باور درستی است اما به عقیده ی بنده خوردن یک لیوان چای آن هم به همراه پولکی اصفهان با طعم لیمو عمانی بسیار جذاب است. پس در سفر به اصفهان، از خرید این سکه های طلایی زیبا فراموش نکنید.

شیرینی برشتوک اصفهان

برشتوک یکی دیگر از شیرینی های خوشمزه در اصفهان است که به عنوان سوغات ناب از آن یاد می شود. مواد اولیه این شیرینی آرد نخودچی و آرد گندم است، این شیرینی در اشکال مستطیلی و لوزی در بسته بندی های خاص خود عرضه می شود. شیرینی برشتوک در شهرهای مختلف ایران به نام های گوناگونی تهیه می شود، شیرینی برشتوک اصفهان به دلیل مهارت در طبخ و مواد اولیه مناسب جزو سوغاتی های خوشمزه این استان قرار می گیرد. مواد اولیه برشتوک از آرد نخودچی، پودرقند، هل و روغن جامد می باشد، از مغز پسته و گردو برای تزئین استفاده می شود. در این شیرینی تخم مرغ استفاده نمی شود و این یکی از رازهای سبکی آن است.

شیرینی کرکی اصفهان

شیرینی کرکی یا بهشتی دارای چندین نام است، این شیرینی را به نام آردی نیز می خوانند. یکی دیگر از سوغاتی های محبوب اصفهان که در ایام نوروز بیشتر خریداری می شود، شیرینی کرکی است. این شیرینی در طعم ها و رنگ های مختلفی تولید می شود از جمله زعفرانی، ساده، کاکائویی، دارچینی، هلدار و … . طرح های روی شیرینی را با ماسوره و مهرهای برجسته که اشکال هندسی و سنتی دارند، ایجاد می کنند. شکل اصلی شیرینی به دو صورت گرد و پره دار می باشد. از پودر پسته و خرفه برای تزئین آن استفاده می شود. خرفه و هل در داخل شیرینی کرکی، خواص درمانی زیادی دارند.

مواد اصلی این شیرینی از آرد کرکی، آرد شکرپاره، پودرقند، روغن جامد و … تشکیل شده است. روش تهیه این شیرینی بقدری ساده است که می توانید آن را در خانه نیز تهیه کنید اما قطعا به مهارت استادان قنادی اصفهان نمی رسد. آرد کرکی ترکیب سه آرد نخودچی، آرد جوانه گندم و آرد برنج است که به صورت آماده نیز عرضه می شود. برای تهیه این شیرینی نرم به عنوان سوغاتی اصلا نگران نباشید، می توانید در هنگام مراجعه به مراکزخرید و قنادی های اصفهان بسته بندی مناسب راه دور را سفارش دهید.

شیرینی برنجی اصفهان

شیرینی برنجی جزو سوغاتی چند شهر در ایران محسوب می شود و یکی از آنها در استان اصفهان است و سابقه ی آن به دوران قاجار حدود 150 سال قبل باز می گردد. این شیرینی نیز جزو محبوب ترین سوغاتی های شیرین می باشد، در اصفهان شیرینی برنجی را با دو روغن (کره محلی و روغن ساده) می توانید تهیه کنید. مواد تشکیل دهنده آن آرد برنج، پودرقند، گلاب، روغن جامد(روغن محلی) و تخم مرغ می باشد. تزئین این شیرینی توسط خرفه انجام می شود، خرفه علاوه بر طعم خوشمزه و ظاهر مناسبی که برای شیرینی برنجی بوجود می آورد، خود دارای خواص زیادی است که باعث اهمیت آن در این سوغاتی می شود. ظاهر اصلی آن ساده و طرحدار است، طرح سنتی اصیل شیرینی برنجی با مهر بر روی آن نقش می بندد. شیرینی برنجی نیز یکی دیگر از سوغاتی های خوراکی مفید برای اقوام شما به حساب می آید، این سوغاتی بر خلاف سایر شیرینی ها نه تنها دارای ضرر نیست بلکه خواص درمانی دارد.

در پایان به صورت ویژه خرید سوغاتی از مراکزخرید معتبر استان اصفهان را به شما پیشنهاد می دهیم. یکی از مناطقی که در شهر اصفهان دارای اهمیت ویژه از نظر بازرگانی بوده است میدان نقش جهان می باشد. کیفیت بهتری از سوغاتی های فوق را می توانید در این میدان و از مغازه های متعدد آن تهیه کنید.

جوز قندی اصفهان

جوزقند یا جوز قندی میوه ای است که پس از خشک شدن درون آن را با گردوی خرد شده و خاک قند پر می کنند. جوز قندی نیز یک نوع شیرینی محسوب می شود که به دست زنان اصفهانی و نراقی درست می شوند. جذابیت این شیرینی مغذی و پر انرژی نحوه تهیه آن است. سخت بودن مراحل ساخت و تهیه مواد اولیه با کیفیت بالا از مهم ترین ویژگی های این سوغاتی می باشد. این سوغاتی به دلیل دارا بودن مواد ناب و کالری بالا، انرژی زیادی از خود آزاد می کند که موجب می شود از آن به عنوان یک وعده غذایی کامل یاد کنند. این شیرینی سنتی را در شب یلدا و برای دورهمی و جشن آماده می کنند. انواع جوزقندی عبارتند از : آلویی، هلویی، انجیری، امرودی، گلابی، گنجونی و الگی می باشد.

منبع : نشاط آوران