باغ پهلوان پور مهریز در اختیار یکی از تاجران یزدی به نام علی پهلوان پور بود و قدمت این باغ به اواخر دوره قاجار بر می گردد. باغ پهلوان پور مهریز از جمله بناهای فرهنگی و تاریخی است که هنر، معماری و طبیعت را در کنار هم دارا می باشد. آب روانی از داخل این باغ می گذرد که جاذبه خاصی را ایجاد نموده و این آب از قناتی به نام حسن آباد سرچشمه گرفته است. علاوه بر قنات حسن آباد، باغ پهلوان پور از قنات های شاه حسینی و مزویر آباد نیز آبیاری می شود. سهمیه آب این باغ هر 12 روز یکبار صورت می گیرد.
مساحت باغ پهلوان پور یزد، 5 هکتار است که شامل بخش های زیر است:
- بخش مرکزی : مجموعه ورودی، ساختمان کوشک
- بخش غربی : بنای زمستانخانه
- بخش جنوب شرقی : برج گلین
- بخش جنوبی : کارگاه های قالی بافی و ریسندگی، اصطبل و انبار
تزئیناتی که در برج گلین صورت پذیرفته همانند تزیینات دوره زندیه می باشد اگرچه این بنا مختص دوره قاجار است.
در آکس اصلی ترین مسیر باغ پهلوان پور مهریز، زیباترین بنای باغ، کوشک یا شربتخانه قرار گرفته است. در بخش داخلی آن، حوض خانه، گوشواره و تالار قرار گرفته است و آب روان قنات حسن آباد پس از اینکه از وسط کوشک می گذرد، در باغ جاری می گردد. آشپزخانه، حمام و انباری در کنار کوشک قرار دارد.
بنای زمستخانه با توجه به اقلیم منطقه برای استفاده در زمستان و در زمان دوره پهلوی ساخته شد. این بنای یک طبقه ای شامل اتاق های نشیمن، مطبخ و پستو بود. بنایی به نام سرایداری که محل سکونت خدمه باغ بود در سمت شمالی باغ واقع شده است.
سبک معماری باغ پهلوان پور ترکیبی از معماری کوشکی و حیاط مرکزی می باشد و با توجه به وضعیت آب و هوا و خاک شکل گرفته است. در دو طرف جوی اصلی باغ درختان چناری به چشم می خورد. کوشک باغ پهلوان پور در دو طبقه ونیم و در زمان قاجار ساخته شده است.
در باغ پهلوان پور درختان انار، خرمالو و بادام دیده می شود و این نشان دهنده آب و هوای متفاوت این منطقه نسبت به گرمای زیاد استان یزد است که چنین درختانی ثمر می بخشد.
منبع : نشاط آوران
در مجموعه باغ عباس آباد بهشهر بناهای زیر قرار دارد:
- کنترل جریان آب توسط سد و برج
- بنایی که داخلی دریاچه مصنوعی قرار گرفته است.
- برج های دیده بانی در شرق دریاچه
- فضا سازی شمالی
- صفه و فضا سازی جنوبی
- حمام مجموعه باغ
دریاچه باغ عباس آباد بهشهر دارای مساحت 10 هکتار است و عمارتی در مرکز دریاچه دیده می شود که در زمان آبگیری دریاچه، این عمارت به زیر آب می رود و سقف اش به همراه درختچه هایی هویداست.
صفه سازی شمالی در بالاترین نقطه سکوی مرکزی قرار می گیرد. این سکو ها از جنس سازه های چوبی بوده که به مرور زمان از بین رفته است. جوی ها با جریاناتی که بر صفه ها دارند و آبشارها و حوض های متنوعی را ایجاد می کنند، مناظر چشم نوازی را ایجاد می نمایند.
با بررسی حوض های آب و کف سازی های آن در بخش صفه سازی جنوبی می توان فهمید که بخشهای زیادی از این صفه سازی شبیه صفه سازی شمالی بوده، اما از اهمیت کمتری برخوردار بوده است.
در پائین ترین ارتفاع به حمام مجموعه، حمام آب سکوی مرکزی قرار داشته که حمام این مجموعه با کوچکی خود خصوصیات سنتی حمام های گذشته را دارا بود. برای انتقال آب از تنبوشه ها استفاده می گردید و کاشی هایی به رنگ های لاجوردی و فیروزه ای با نقش های متداول آن دوران به کار برده شده است.
مصالح به کار رفته در معماری بناهای باغ عباس آباد ، سنگ و آجر و چینه هایی از کاه و گل بوده است. در باغ عباس آباد مازندران جاده های سنگ فرشی از محل باغ تا محل آسیاب کشیده شده است. شاه عباس اول در سال 1021 هجری قمری و در باغ عباس آباد شمال دستور به ساخت دو برج بزرگ آجری داد که تا هم اینک پابرجاست.
از جمله اکتشافات مهم باغ عباس آباد، اتاق هایی با سیستم سه دری که در ابتدای دروازه شمالی باغ قرار داشت می توان اشاره نمود. کاربرد این سیستم هدایت جریان هوای خنک به داخل مجموعه های باغ بود. برای همین از این اتاقها در تابستان ها استفاده می شد.
مجموعه باغ عباس آباد بهشهر از جمله دیدنی های دوران صفوی هم بوده است که با توجه به موقعیت جنگل و دریا از بهترین مکان های تفریحی پادشاهان بوده و هم اکنون این مکان به دلیل جذابیتی که برخوردار است تعداد کثیری از توریست ها و مسافران را به اینجا می کشاند.
منبع : نشاط آوران
مفهوم چهل ستون اگرچه با انعکاس ستون های بیست گانه در حوض روبروی عمارت فهمیده می شود اما عدد چهل در ایران نشانه کثرت در تعداد است و نمایانگر تعداد زیاد ستون های این عمارت باشکوه می باشد. در کاخ چهل ستون اصفهان تزیین گسترده، آینه های قدی، ستون های چوبی با سر ستون های مقرنس و نقاشی های بزرگ دیواری مشاهده می شود. درها و پنجره ها از منبت و خاتم بوده و مهارت و زبردستی استادان ایرانی در این کاخ به خوبی به چشم می خورد. در کاخ چهل ستون فضای داخل و خارج آن چنان باهم هماهنگ و مرتبط است که نمی توان تشخیص داد کجا یکی پایان می پذیرد و دیگری شروع می گردد.
ایوان کاخ چهل ستون اصفهان از دو بخش تشکیل شده است:
بخش اول آن بر 18 ستون چوبی و بلند قرار گرفته و چهار ستون میانی بر روی چهار شیر سنگی که از دهان آن ها آب فوران و به حوض مرمری تالارمی ریزد واقع شده است.
قسمت دیگر تالار آینه است که بر دو ستون قرار گرفته و مزین به آیینه کاری وسیع و خوش نقش به شکل معرق در کنار آیینه های قدی است. سقف تالار آینه از قاب های چوبی ساخته و به شکل های مختلف هندسی است.
تالار مرکزی کاخ چهل ستون مختص میهمانان و شخصیت های کشورهای خارجی بوده و در بردارنده نقاشی هایی است که وقایع و اتفاقات تاریخی دوران های مختلف را به تماشا می گذارد.
آثار هنری از قرون پیش از اسلام تا قرن 14 هجری قمری جمع آوری گردیده که برخی از آنها عبارتند از:
- نسخه خطی قرن چهارم هجری قمری
- ظروف سفالینه و بلوری قرن های سوم تا یازدهم هجری قمری
- ساخت ظروف چینی سفید و آبی به دستور شاه عباس
- قالیچه هایی با طرح محراب گونه در قرن یازدهم هجری قمری
- درهای چوبی منبت و خاتم کاری دوران صفویه
در فضای بیرون کاخ چهل ستون استخر زیبایی مشاهده می شود که باعث لطافت هوا گردیده است. مجسمه هایی در چهار طرف استخر قرار گرفتند که مربوط به کاخ چهل ستون نیستند و مربوط به دوران آخرین پادشاه صفوی می باشد.
باغ چهل ستون دارای مساحتی بیش از 67000 مترمربع است که در اثر تصرفاتی که در آن انجام شده شکل اصلی آن بنا به تاریخچه آن تغییر گشته است.
در فضای باغ کرت بندی های طولی و عرضی صورت گرفته که باعث کشف فضاهای گوناگون شده و منظر باغ را بسیار متنوع کرده است. باغ چهل ستون دارای شیب کمی است که آب را به جوی ها و کرت ها هدایت می نماید.
پلان باغ چهل ستون اصفهان برای معماران مورد استفاده قرار میگیرد. باغ موزه چهل ستون همه ساله مورد بازدید جهانگردان خارجی و مهمانان داخلی کثیری است .
منبع : نشاط آوران
باغ اکبریه بیرجند یکی از تجلیات از هسته اصلی پرونده منحصربفرد باغات ایرانی است و با توجه به اینکه در شرق کشور ما شاهد یک نگین درخشنده در کویر هستیم یعنی نشان دهنده تعامل انسان و طبیعت را ما اینجا توانستیم بشناسیم و منتخبش کنیم که بتواند به عنوان یک نگین در کویر مطرح شود و خلاقیت بی بدیل ایرانی را در اینجا بتوانیم به جامعه جهانی معرفی نماییم. کوشک مرکزی و اصلی باغ در دو طبقه بنا شده و تزئینات و چشم اندازهای بسیار زیبایی دارد. علاوه بر این وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان اصلی باغ بر زیبایی و طراوت آن افزوده است.
این باغ از دو بنا تشکیل شده که ساختمان قدیمی آن مربوط به حشمت الدوله است. ساختمان تشریفات که در این مجموعه واقع است توسط شوکت الملک تاسیس شد.
از باغ اکبریه برای موارد محل سکونت، انجام امور دیوانی و پذیرایی بکار برده می شد. باغ اکبریه در لهجه محلی به کلاته سرکار امیر معروفیت داشت.
اسدالله علم پسر ابراهیم شوکت الملک، در برخی از ایام سال از باغ اکبریه برای محل سکونت مورد استفاده قرار می داد. اسدالله علم این بنا را وقف آستان قدس رضوی کرد و از سال 1371 هجری شمسی در تصرف سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.
عمارت حشمت الملک که شامل دو طبقه است در انتهای سمت شرقی این باغ قرار گرفته است.دو دالان و راهرو در طبقه همکف، ارتباط باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل را برقرار می کند.
در هسته مرکزی باغ اکبریه بیرجند، عمارت مرکزی واقع شده که برای تشریفات و پذیرایی از مهمانان مورد استفاده قرار می گرفت و از تزئینات منبت، مشبک، ارسی با شیشه های رنگی بسیار عالی برخوردار است.
استخر نسبتا بزرگی بخش عمده فضای باغ را به خود مختص کرده است. این باغ دارای درختان کاج، توت و انار است و در بعضی از قسمتهای باغ گلهای تاج خروس مشاهده می شود.
باغ موزه اکبریه خراسان جنوبی همچنان پابرجاست و هم اکنون دارای سه گنجینه ارزشمند باستان شناسی، مردم شناسی، حیات وحش برای بازدید کنندگان و مشتاقان آثار یادگارهای تاریخی این شهر کهن بیرجند است.
منبع : نشاط آوران
خلق باغ ایرانی که به زمان حکومت هخامنشیان برمی گردد و ریشه باغ های ایرانی می باشد در پاسارگارد ایجاد شده است.
در شهر باستانی پاسارگارد، دشتی دیده می شود که حاشیه آن را دورنمایی از تپه ها با شیب ملایم در برگرفته است که سرمایه دشت پاسارگارد علاوه بر خاک رسوبی حاصلخیز، رودخانه پلوار است که در 50 کیلومتری غرب ده بید سرچشمه گرفته و پس از عبور از باغ پاسارگاد شیراز به رود کر پیوسته و به دریاچه بختگان می ریزد.
با توجه به پلان پاسارگاد ، این باغ در قلب بنای پاسارگادقرار گرفته است و به دلیل اینکه معماری و نظام باغ سازی کلاسیک ایرانی از این باغ شروع شده، باغ پاسارگاد به عنوان مادر باغات ایرانی مطرح شد. این باغ در سه کیلومتری جاده شیراز به آباده واقع شده است.
باغ پاسارگاد شیراز و نحوه شکل و شمایل آن به دستور کوروش بزرگ ایجاد شد. الگوی تمام باغ ها که در جلوی کاخ ها و معابد شکل می گرفت و در دوره اسلامی تکرار شد از این باغ بود. اصول ریاضی و هندسی در طراحی باغ های ایرانی از پاسارگاد صورت گرفته است. برای رساندن آب به سرتاسر باغ 900 متر کانال از سنگ آهک ساخته شد. کف های سنگی با تعدادی حوضچه در باغ دیده می شود که تکنولوژی برای جریان آبرسانی باغ بودند.
باغ پاسارگاد شیراز از گلهای رنگارنگ و انواع درختان و پرندگان پر بوده که کوروش با سلیقه و نظر خود آن را به باغی بی همتا در آورده بود. جوی های سنگی این باغ با سیستم گردش آب، آبیاری می شده است. آب نماهای باغ علاوه بر آبیاری جنبه تزئینی و زیبایی نیز داشته است. دو کوشک در دو سوی باغ برای استراحت و تماشای فضای دل انگیزش طراحی و اجرا شده است. همه کاخ ها در پردیس بوده و هر کاخی دارای فضای سرسبز در اطرافش است.
گونه های درختی بومی در این باغ به چشم می خورد که لازم است توسط گیاه شناسان مورد بررسی قرار بگیرد.
کاوش های باستان شناسان در منطقه پاسارگاد باعث شد که یک سیستم آبیاری شامل حوضچه ها و جوی ها، کاخ ها را احاطه کند و پاسارگاد را به دلیل وجود چهار کرت یک شهر براساس نقشه چهارباغ بدانیم. قابل توجه است که باغ پاسارگاد هم باغ کاخ و هم باغ آرامگاه محسوب می شود.
منیع : نشاط آوران
