تاریخچه : رباط فخر داوود یکی از کاروانسراهای ایران در دوره تیموریان محسوب می شود. این رباط، در راه قدیم مشهد به نیشابور(جاده ابریشم) محل توقف کاروانیان قرار گرفته بود.رباط فخر داوود در حدود 650 سال قدمت دارد.

رباط فخر داوود به دلیل سرپوشیده بودن، داشتن امکانات رفاهی و محل مزغان در بخش های بالایی شاه نشینی از جمله کاروانسراهای کوهستانی نیز، به شمار می رفت. رباط فخر داوود دارای مساحت 853 مترمربع است.

ایوان بزرگی در سمت جنوبی ورودی رباط فخر داوود قرار گرفته است. در سمت راست این بنا، یک راهرو پلکانی به سمت پشت بام دیده می شود. در گوشه های رباط چهار اتاق قرارگرفته که به داخل برج ها راه پیدا می کند. اتاق هایی مخصوص نگهبانان که مسئولیت نگهبانی از اوضاع بنا را داشته اند در طرفین هشتی ورودی ساخته شده است. نقشه رباط فخر داوود، مربعی شکل ودارای ابعاد 3.80 متر است. برای از یکنواخت خارج کردن سطح رباط، در دوسمت ایوان ورودی و برسطح خارجی دیوار ، چهار طاق نمای جناغی قرار داده شده است.

در صحن هشتی به غیر از پوشش میانی، تمام پوشش های رباط به شکل کلمبو انجام شده است. در نمای بیرونی رباط فخر داوود، به جزء دیوار اصلی، برج های دیده بانی که به صورت دایره ای و طاق نما قرار گرفته معماری چشم گیری را به فضا بخشیده است.

اقامت کاروانیان با وجود داشتن آب انبار که در مجاورت ایوان ورودی قرار داشت ممکن شده بود. ساختار برج های نگهبانی و وجود ایوان رفیع و نحوه چیدن آجرها از ویژگی های معماری رباط فخر داوود است که بیانگر معماری دوره تیموریان است. رباط فخر داوود در دوران صفویه مرمت شده و در سال 1302 هجری قمری توسط محمد ولی میرزا پسر فتحعلی شاه و امیر نظام الدوله مورد بازسازی قرار گرفت.

رباط فخر داوود توسط سازمان میراث فرهنگی خراسان رضوی در سال 1371 هجری شمسی مورد مرمت قرار گرفت.

تاریخچه : تخت سلیمان به عنوان بزرگ ترین مراکز تعلیم، اجتماعی و نیایشگاه ایرانیان در دوران پیش از اسلام به شمار می رود. این بنا در سال 624 میلادی در زمانی که هراکلیوس امپراطور روم به ایران حمله کرد تخریب شد. تخت سلیمان به آتشکده آذرگشتسب نیز معروف است.

 مجموعه آثار باستانی تخت سلیمان به عنوان چهارمین اثر ایرانی در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. . تخت سلیمان در شمال شرقی و 45 کیلومتری استان آذربایجان غربی، شهرستان تکاب واقع شده است.

آتشکده آذر گشتسب قبل از اینکه توسط اعراب فتح شود ، مختص به طبقه جنگیان و سپاهیان بود. پادشاهان ساسانی در دوران سختی که پیش رو داشتند هدایایی را جهت نذر به معبد می دادند. این آتشکده نشانه دولت ساسانیان به واسطه اتحاد با دیانت بود.

برادرزاده هلاکوخان به نام آباقاخان مسجدی را برروی ویرانه های تخت سلیمان ساخت که در حال حاضر کاشی های آن که دارای نقوش و خط برجسته بود باقی مانده و در محل موزه رضا عباسی قرار داده اند. 

مهم ترین آثار تخت سلیمان، آتشکده و تالارهای دوره ساسانی می باشد. در نزدیکی تخت سلیمان، کوه بلقیس و زندان سلیمان ساخته شده است.

دریاچه تخت سلیمان به عنوان بزرگ ترین چشمه و پر آب بودن  برای اهالی منطقه آنجا قابل ارزش بود. در اثر رسوبات آهکی چشمه در مدت طولانی   ، کوه زندان تخت سلیمان در پنج کیلومتری این مجموعه شکل گرفت.

تشکیل شدن کوههای رسوبی در مجموعه تخت جمشید با توجه به شکل زمین و املاح موجود در آب چشمه صورت می گرفت.

در شمال شرقی این دریاچه ، معبد آناهیتا واقع شده که قابل ارزش برای ایرانیان باستان بوده است.

زندان سلیمان تپه ای به ارتفاع 100 متر از سطح زمین و به شکل مخروطی است که محل نیایش و مقدس برای موبدان زردتشتی به شمار می رفته است. این زندان در سه کیلومتری غربی تخت سلیمان واقع شده است.

کوه بلقیس در ادامه کوههای شرقی دریاچه ارومیه و در هشت کیلومتری شمال شرقی تخت سلیمان قرار گرفته است. این بنا دایره شکل و از سنگ پوشیده شده است و برای دیده بانی به کار می رفته است.

اگر قصد سفر به تخت سلیمان را داشتید از دو مسیر زنجان و تکاب می توانید اقدام نمایید که مسیر تکاب به دلیل جاده های مناسب ، آسایش بیشتری را برای شما به ارمغان می آورد. تخت سلیمان در منطقه کوهستانی وسردسیر واقع شده و برای دیدن عجایب منطقه بهتر است در هوای گرم سفر نمایید.

مدرسه بالاسر از جمله مدارس زمان دوره تیموریان است. این مدرسه از کهنسال ترین مدارس در شهر مشهد محسوب می شود. مدرسه بالاسر در حدود 836 سال قدمت دارد. این مدرسه از شرق به صحن قدیم حرم مطهر رضوی و از غرب به مدرسه پریزاد و از جنوب به بالای سر حضرت متصل می باشد. به همین خاطر به بالاسر شهرت پیدا کرده است.

درباره متولیان اولیه این مدرسه اختلاف نظر وجود دارد. برخی بر این باورند بنیانگذار این مدرسه شاهرخ تیموری بوده ، به همین دلیل مدرسه بالاسر به مدرسه شاهرخی نیز شهرت دارد. از دیگر متولیان که از اوایل قرن سیزده هجری قمری مدرسه را به وراثت دارند خانواده روحانی علم الهدی است که هم اینک حاج سید علی علم الهدی متولی این مدرسه است. مدسه بالاسر ، هم زمان با مدارس دودر و پریزاد ساخته شده است. مدرسه بالاسر دارای صحنی با چهار ایوان می باشد. این مدرسه برای سکونت مهمانان و طلاب،21 حجره در دو طبقه دارد. سطح درز و شکاف اتاق و ایوان ها با کاشی های هفت رنگ با طرح های اسلیمی و ختایی تزیین شده است. چهار پله در چهار گوشه دیوار طبقه اول و دوم را به هم متصل می کند.

در ایوان ورودی مدرسه اشعاری به خط ثلث دلالت بر تاریخ مرمت مدرسه به چشم می خورد. تعداد طلاب مدرسه بالاسر نزدیک به هفتاد نفر بوده است. در نوشته وقف نامه مدرسه ، شرط سکونت و تحصیل طلاب بیان شده است. در شمال شرقی مدرسه آرامگاه ابوالقاسم بایسنقر پسر شاهرخ قرار دارد. ورودی مدرسه در سمت شرقی بازار زنجیر قرار گرفته است. مدرسه بالاسر به علت فرسودگی ساختمان بعد از سال ها که محل جمع آوری زباله صحن های حرم مورد استفاده قرار گرفته بود در سال 1203 هجری قمری توسط حاج میرزا جواد مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفت. هم اکنون به خاطر گسترش حرم امام رضا(ع) از مدرسه اثری نیست و جزء رواق دارالولایه قرار گرفته است.

شرف الدین حسن اصفهانی ، متخلص به شفایی ، از شاعران و پزشکان مشهور اصفهان در قرن های دهم و یازدهم هجری قمری بوده است. شفایی اصفهانی به شوخ شفا بخش نیز معروف بوده است.

او در سی و ششمین سال پادشاهی شاه طهماسب در سال 996 هجری قمری در اصفهان به دنیا آمد. روزگاری که دولت نوپای صفوی هنوز چندان قوام نیافته بود و شاه طهماسب ، برای پاسداری از مرزهای ایران پیوسته به سمت غرب و شمال شرقی ایران در سفرهای جنگی بود تا از یک سو ترکان عثمانی را از آذربایجان و از سوی دیگر ازبکان را از خراسان فراری دهد.

دانشمندان هم دوره اش نیز شاعری را دون مقامات معنوی او می دانستند. صائب تبریزی ، در بیتی او را نبض شناس سخن نامیده است.

شفایی اصفهانی ، گذشته از مهارتی که در بیان معانی عرفانی داشت ، در طنز و شوخ طبعی و هجو و بدیهه پردازی نیز از نام آوران شعر فارسی بوده است. شاه عباس صفوی نیز به شاعران طنزگو و نکته پرداز توجه خاصی داشت و شفایی گذشته از آن که پزشک مخصوص شاه بود ، به شیرینی سخن هم در نزد وی مشهور بود. از این روی پیوسته محترم می زیست. با این همه آگاهی و دانش شفایی شناخته ترین شاعر هجوپرداز ایران در روزگار صفویان است.

از شاعران گذشته تاثیر کسانی چون انوری ، خاقانی ، جمال الدین اصفهانی ، حافظ و سعدی آشکارا در شعر شفایی پیداست و بیشتر غزل های بابافغانی را استقبال کرده است. در شعر شفایی ، پس از دانش پزشکی اصطلاحات فلسفی به وفور یافت می شود.

اصطلاحاتی چون: هیولی ، علت اولی ، علت غایی ، آباء و امهات ، وجود ، امکان و … و همچنین اصطلاحات نامانوس دیگری چون : حقایقکده ، عرقناکی ، عیسی زار و جز این ها نیز در شعر او هست. به مقتضای آن روزگار واژه ها و جمله های محاوره ای نیز در شعرش دیده می شود.

اشعار شفایی اصفهانی در حدود پانزده هزار بیت که شامل قصیده ، غزل ، ترکیب بند ، ترجیع بند ، قطعه و رباعی است. شفایی در قصیده های خود روحیه ستایشگری ندارد به جز چند قصیده که در مدح شاه عباس سروده است. بقیه قصیده هایش در ستایش پیامبر گرامی اسلام (ص) ، حضرت علی (ع) ، امام رضا(ع) ، امام مهدی (عج) ، عرفان ، تحقیق ، موعظه و حکمت است و گاهی در نکوهش حسودان ، قصیده ای نیز در وصف اصفهان دارد.

از دیگر آثار او چهار مثنوی با نام های دیده بیدار (بر وزن و پیروی از مخزن الاسرار نظامی) ، مهر و محبت (در برابر خسرو و شیرین) ، نمکدان حقیقت (به پیروی از حدیقه سنایی) و مجمع البحرین (به پیروی از تحفه العراقین خاقانی) است.

دیوان شفایی به تصحیح زنده یاد دکتر لطفعلی بنان با مقدمه ای مفصل در سال 1362 هجری شمسی از سوی اداره کل ارشاد استان آذربایجان شرقی منتشر شده است.

شفایی اصفهانی در سال 1037 هجری قمری در گذشت.

همانطور که می دانید کفش مهم ترین وسیله یک کوهنورد است. در صورتی که قصد کوهنوردی داشته باشید ، تهیه‌ی یک کفش کوهنوردی مناسب و همچنین نگهداری از کفش کوه برای شما ضروری است.

از قدیم گفتن ، پا قلب دوم انسان و مخصوصاً کوهنوردان است. بنابراین کفش که محافظ پا بوده و از مهمترین وسایل و پوشاک کوهنوردی به شمار می رود ، در تمام رشته های کوهنوردی ، یخ نوردی ، سنگ نوردی ، جنگل پیمایی و … بدون تردید اولین و مهم ترین وسیله به حساب می آید.
انتخاب درست و استفاده بجا از کفش کوهنوردی می تواند بسیار بر سلامتی پاهای شما تاثیر بگذارد.

نگهداری کفش کوهنوردی:

• جوراب مناسب ، مکمل اصلی یک کفش کوهنوردی حرفه ای است. توصیه می شود در تمام فصول از جوراب های مناسب استفاده کنید. بر اثر تعریق پا ، جوراب خیس می شود. برخی به اشتباه تصور می کنند که این رطوبت ناشی از نفوذ آب به داخل کفش است ، درحالی که علت آن عرق پا است.
• پس از خرید کفش کوهنوردی حتما آن را در چند برنامه سبک و کوهپیمایی استفاده نمایید تا هم پایتان به مدل کفش و راه رفتن با آن عادت کند هم اینکه فرم مناسب را بگیرد نه اینکه از همان ابتدا به آن بیش از حد فشار وارد کنید.
• وارد شدن هر چیزی مانند چاقو ، کارابین و… به داخل کفش موجب آسیب جدی می شود و پس از این آسیب ممکن است کفش برای همیشه غیر قابل استفاده شود.
• بستن و تنظیم صحیح و با دقت بندها یا تسمه ها یک اصل بسیار مهم است که در سلامتی پاهای شما هم تاثیر بسزایی دارد. تنظیم و بستن صحیح بند بستگی به عواملی مانند سرعت حرکت شیب مسیر فرم پا سایز کفش و … دارد اما بهتر است در بالا رفتن بندها شل تر و در پایین آمدن سفت شوند تا پاهایتان در شرایط مناسبی قرار گیرد.
• استفاده از یک گتر مناسب و بستن صحیح آن در زمستان بسیار مهم است. همچنین در زمان استراحت ، توقف و کمپ ، بهتر است قبل از آب شدن برف های روی کفش آنها را پاک کنید تا به سطح کفش صدمه ای وارد نشود.
• تمیز کردن و نگهداری کفش در جای خشک و تاریک ، به صورت جفت و داخل کارتن در حالیکه کفش با کاغذ پر شده مهم است (البته این مورد برای تمام کفش ها کارآمد است).

تمیز کردن کفش کوه نوردی:

• تمیز کردن کفش بهتر است با برس صورت پذیرد.
• تمیز کردن با پارچه خیس یا گرفتن زیر آب ، به طوری که آب داخل کفش نرود.
• می توانید پس از خشک شدن برای دوام و زیبایی از اسپری ویژه کفش چرمی یا واکس نبوک استفاده شود.
• برای خشک نمودن کفش هرگز آن را در مقابل نور مستقیم خورشید، یا در دمای بالا قرار ندهید. متأسفانه این اشتباهی است که بسیاری از کوه نوردان مبتدی انجام می دهند.
• به هیچ عنوان از چربی حیوانی (جهت ضد آب کردن کفش) استفاده نکنید.

نگهداری از کتانی سنگ نوردی:

• تمیز کردن زیره کتانی سنگ نوردی باعث استفاده از ویژگی مهم این کفش یعنی اصطکاک و در نتیجه صعود بهتر می شود. پشت کفش کتانی سنگنوردی را نباید خواباند و به هیچ وجه پا را روی کفش نباید گذاشت.
• پس از هر بار استفاده داخل کتانی را با کاغذ خشک پر کنید تا فرم اصلی پا ، حفظ شده و رطوبت از طریق کاغذ خشک جذب شود.
• زیره کتانی سنگ نوردی قابل تعویض است و بهتر است هنگامی که زیره کهنه شد ، پیش از آسیب وارد کردن به بدنه کفش ، زیره فرسوده کتانی را تعویض کنید.

روش تمیز کردن کتانی سنگ نوردی:

• پس از هر بار استفاده مواد خارجی را با کشیدن برس از سطح زیر و روی کتانی پاک کرده و با دستمال آغشته به کمی آب یا الکل سطح زیره کفش را تمیز نمایید (لطفا به آرامی و با حوصله تمییر نمایید).
• هرگز کتانی را نشویید و اگر خیس شد در معرض تابش آفتاب قرار ندهید. در غیر این صورت چرم کفش املاح خود را از دست داده و به شدت خشک و شکننده می شود و فرم پای شما را از دست می دهد.
• همچنین کتانی را در حالی که با روزنامه پر کردید داخل کیسه مناسب نگهداری کنید (دقت کردید که در این مطلب چند بار از کاغذ خشک یا همان روزنامه صحبت شد ؟!! – پس لطفا از آن استفاده نمایید).

این چند نکته مهم را نیز مد نظر داشته باشید :

• در ابتدا کفش کوه خود را با استفاده از برس پلاستیکی نرم و پارچه ، کاملا تمیز کنید. سپس اقدام به اسپری نمودن تمام سطح کفش با محلول ضد آب نمائید. و پیش از استفاده از کفش ، اجازه دهید تا این محلول کاملا خشک شود. محلول های معرفی شده توسط تولید کنندگان معتبر بهترین گزینه برای نگهداری قابلیت های کفش می باشند.
• همواره مطمئن شوید روی کفش و بخصوص محیط داخلی آن تمیز و خشک است. لطفا توجه داشته باشید در محیط های مرطوب و تاریک قارچ ها و باکتری ها به سرعت تکثیر می شوند که این موضوع نه تنها سبب فاسد شدن چرم کفش می گردد بلکه می تواند سبب زخم های خاصی در پای یک کوهنورد گردد.
• معمولا بعد از هر برنامه مقداری سنگ ریزه و خار داخل کفش راه پیدا می کند و عامل صدمه دیدن لایه های داخلی و زیرین کفش می شوند. تمیز نمودن داخل کفش از اینگونه موارد را فراموش نکنید.
• بخش آج دار زیره کفش کوه عامل ایجاد اصطکاک و عملکرد مناسب کفش می باشد و بعد از هر برنامه با استفاده از یک برس نیمه سخت گل و سنگ ریزه های برجای مانده را پاک نمائید (برخی از دوستان دیده شده در لحظات آخر کوه نوردی با کفش از رودخانه رد می شوند تا کفششان تمیز شود!!).
• در صورت امکان سعی کنید برای کفش هایتان کیف مناسبی تدارک ببینید.
• بدیهی است که کفش می بایست متناسب با اندازه یا سایز پای کوهنورد باشد و بهترین کفش ها اگر تنگ و یا گشاد انتخاب شوند نه تنها آسایش کوهنورد را از بین می برند ، بلکه بر عملکرد و کارائی او نیز تاثیر منفی می گذارند.
• استفاده از هرگونه روغن صنعتی”مانند گریس و روغن های حیوانی به منظور محافظت و ضد آب نمودن کفش کوه تنها به صدمه دیدن کفش منجر خواهد شد” اینگونه موارد روغنی منافذ طبیعی چرم را مسدود می کنند که این خود مانع تنفس و خشک شدن تدریجی چرم کفش می گردد ، نتیجه آنکه ، این عمل به ایجاد ترک و پوسیدن چرم می انجامد.
• استفاده از ماشین لباسشویی و مواد شوینده شیمیایی تنها به از بین رفتن کفش ها کمک می کند (بی شک بسیاری از شما می خواستید کفشتان را با ماشین لباس شوئی بشوئید !!!).
• از نگهداری کفش در محیط های با حرارت بالا و رطوبت بسیار جدا خودداری کنید.
• اگر کفش از آب دریا خیس شده باشد باید سریع با آب سرد خالص شسته شود ، زیرا املاح آب دریا به چرم کفش کوه آسیب می رساند.

منبع : نشاط آوران