مناره ها و گنبدهای فیروزه ای شهر اصفهان از شهرت خاصی برخوردار است. مناره هایی که در دوره های تاریخی در اطراف شهر استوار شده اند بار دیگر عظمت و شکوه هنر این شهر را به تصویر کشیده اند.

منار جنبان اصفهان به دلیل حرکت مناره هایش از شهرت عامه برخوردار بوده است، با اینکه در بعضی بناهای اصفهان مثل مناره مسجد امام این اتفاق را نیز شاهد هستیم. این مناره ها در اثر وزش باد شدید به حرکت در آمده و حرکتشان چندان محسوس نمی شود.

بنای تاریخی منار جنبان به شکل یک بقعه می باشد که ایوانی به ارتفاع 10 متر در بالای آن ساخته شده و دو ستون به صورت مناره با ارتفاع 17 متر از سطح ایوان بالاتر کشیده شده است. دو مناره به فاصله 9 متر نسبت به هم قرار گرفته و محیط هر مناره 4,5 متر است.

از طریق گذر از پلکانی مارپیچی به پشت بام و مناره ها می رسیم. به احتمال زیاد مناره ها در اواخر دوران صفویه به این بنا افزوده شده که با حرکت یک مناره ، مناره دیگر و تمام ساختمان به لرزش در می آید. ارزش معماری منارجنبان اصفهان به خاطر حرکت شدید مناره ها است که با آنکه از نظر استادان فن، اتفاق عجیبی نیست اما چون این دو مناره نسبت به دیگر مناره ها سبک و باریک ترند حرکتشان محسوس تر است. عامل موثر در تسهیل حرکت مناره ها جنبان، وجود کلاف های چوبی ای است که در هر دو مناره به کار برده شده است.

مقبره ای که در منار جنبان قرار دارد، متعلق به یکی از زاهدان مشهور قرن هشتم هجری بنام عمو عبدالله کارلادانی است. سنگ بزرگ مرمری بر روی قبر عمو عبدالله قرار دارد و با خط ثلث به صورت برجسته سوره یاسین نوشته شده است. هم چنین در بالای سنگ مقبره بر روی قطعه سنگ مرمری مشخصه و صفات وی ذکر گردیده است.

تزئینات کاشی کاری به شیوه مغولی در ساختمان این بنای تاریخی قابل مشاهده است. زینت دیگر این بنا که می توان به آن اشاره کرد ایوان دوره مغول است که با خط های ظریف و نقش های ستاره ای و کاشی های لاجوردی آراسته شده است.

منبع : نشاط آوران

مدرسه چهار باغ اصفهان در زمان شاه سلطان حسین برای تدریس و آموزش طلاب علوم دینی ساخته شد و تا امروز هم به همین هدف مورد استفاده قرار می گیرد.

دیدنی های مدرسه چهار باغ عبارتند از:

• نقوش زیبای کاشی کاری گنبد مدرسه
• دربی مجلل وتزیین شده با طلا و نقره
• محرابی با شکوه
• منبر مرمری
• حجره های مخصوص پادشاه صفوی
• کاشی کاری های زیبای مدرسه
• کتیبه هایی با خط نستعلیق
• اشعاری که در سرسرای مدرسه قرار داشته و به خط نستعلیق محمد صالح اصفهانی است.
• پنجره های آلت بری شده

تنوعی از نقش و رنگ در کاشی های مدرسه چهار باغ هست که در دیگر بناهای اصفهان اینقدر به چشم نمی آید. وجود درختان چنار کهنسال برابر با قدمت خود مدرسه و نهر آبی که از لابلای درختان می گذرد به زیبایی این باغ می افزاید.

مدرسه مادرشاه و مدرسه سلطانی نام های دیگر این مدرسه با شکوه اصفهانی است.

در دوران صفویه بازارچه ای مرتفع در شمال مدرسه چهار باغ وجود داشت که به دلیل همین ارتفاع بلندش به بازارچه بلند و برای شکوهش به بازارچه شاهی شهرت یافت. امروزه این بازارچه به نام بازار هنر خوانده می شود. مجلل ترین اقامتگاه مسافرین که از سبک معماری  منحصر بفردی برخوردار می باشد و با نام کاروانسرای مادرشاه شناخته شده، در شرق مدرسه چهارباغ اصفهان قرار گرفته است. این دو بنا به دستور مادر شاه سلطان حسین صفوی برای پشتوانه نهاد آموزشی مدرسه چهارباغ ساخته شده بود.

مدرسه چهار باغ اصفهان به عنوان موزه کاشی کاری ایران مطرح است که بر روی گنبد این مدرسه کاشی های هفت رنگ، پیلی، معلقی، معرق و گره سازی دیده می شود. تمام سطح های این بنا با کاشی های رنگارنگ تزئین شده و زیباترین قسمت از لحاظ کاشی کاری در هشتی ورودی مدرسه قابل رویت است.

در قسمت منبر دوازده پله مدرسه بهترین نمونه سنگ تراشی زمان صفویان را نظاره گر هستیم که یکپارچه از سنگ مرمر ساخته شده است. هم چنین درکنار این منبر مرمری محراب نفیسی قرار دارد و کتیبه ای که در بالای این محراب قرار داشته به خط عبدالرحیم جزایری است.

طرحی چهار ایوانی در مدرسه چهار باغ به کار برده شده و حجره ها و ایوان های این مدرسه در مقابل باغی پر از درخت قرار گرفته که نهر فرشادی از میان آنها می گذرد.

منبع : نشاط آوران

شاه عباس زمانی که اصفهان را پایتخت خود قرار داد در کاخی که همجوار میدان نقش جهان بود اقامت گزید و در سال 1006 هجری برای زیباسازی و توسعه کاخ اقدام کرد تا اعضای دیوانخانه و درباریانش نیز در آن جا سکونت کنند برای همین مدتی در کاخ قدیمی که در محله دوری واقع بود زندگی کرد. در داخل باغ عمارت خصوصی شاه را ساختند و داخل بنای عالی قاپو اصفهان به معنای در اصلی کاخ، دیوان و دفاتر صدارت عظمی قرار داده شد.

کاخ عالی قاپو اصفهان شش طبقه داشت و شاه عباس به همین منظور حرمسرای خود را از دردشت به طبقات بالای کاخ آورد و می توان به جرئت گفت که از بام این کاخ با شکوه بهترین و زیباترین مناظر اصفهان قابل رویت بود.

سردر عالی قاپو که به در مقدس شهرت داشت از سنگ زیبای سماق به رنگ سبز ساخته شده و از چنان قداستی برخوردار بود که هیچ کس حتی خود شخص شاه سواره از آن عبور نمی کرد و قبل از ورود به این در پیاده می گشت.

بعد از عبور از در ، دو تالار بزرگ را مشاهده می کنیم که یکی محل استقرار رئیس دیوانخانه و تالار دیگر مربوط به رئیس دربارها بود. همواره در عمارت عالی قاپو اصفهان بر روی عموم باز بود.

شاه به دلیل علاقه ای که به این بنا داشت بیشتر اوقات خود را برای رسیدگی به امور کشور، مجالس خصوصی، غذا و استراحت در آن جا سپری می کرد و در طول روز نظاره گر میدان نقش جهان بود. شاه عباس به خاطر اهمیتی که برای کاخ عالی قاپو قائل بود دستور داد هنرمندان بزرگی از جمله رضای عباسی به گرد آوری نقش و نگارهای زیبا بر روی دیوار بپردازند و محیطی زیبا و بی همتا را برایش ایجاد نمایند. به همین دلیل نقش و نگارها و تزئیناتی در طاق اتاق ها صورت گرفت که زیباترین آن را در اتاق طبقه سوم که مخصوص شاه بود نظاره گر هستیم.

طبقات بالا دارای پلان یکسانی است که شامل یک سالن بزرگ و چندین اتاق می باشد و تعدادی از اتاق ها که رو به روی میدان قرار دارند بالکن هایی برایشان در نظر گرفته شده است. تعداد در های این عمارت به بیش از 500 تا می رسد.

کاخ عالی قاپو اصفهان به دلیل ارزش والایش تا به امروز مورد بازدید خیلی از سیاحان و گردشگران قرار گرفته و به گونه ای است که توصیف جامعی از این کاخ را در سفرنامه های خود می آورند.

منبع : نشاط آوران

با توجه به گفته گیریشمن باستان شناس بزرگ، نخستین تمدن ها در داخل فلات ایران شکل گرفته اند. با کاوش هایی که در تپه های سیلک کاشان صورت گرفت، ظرف های سفالی و آثار باستانی ای پیداگشت که این گفته را تصدیق کرد. اقوال و نظرات گوناگونی در رابطه با سیلک ارائه شده که عده ای سیلک را تغییر یافته سی ارگ می دانند، عده ای دیگر آن را برگرفته از سلوکوس می دانند که قابل پذیرش نیست و بعضی دیگر آن را با توجه به خاک سفیدش، سپید برگ نام می نهند که این گفته های بیان شده رد شده و به سیاله که در کاشان به معنای سفال های شکسته است انتخاب گردد که رفته رفته به کلمه سیلک تغییرگشت.

سیلک کاشان دارای  دو تپه شمالی و جنوبی است. سکونت انسان ها در محوطه تپه تاریخی سیلک به دلیل شرایط مساعد آب و هوا و خاک حاصلخیز و رودخانه میان تپه ها بود.

گیرشمن باستان شناس فرانسوی آثار به دست آمده در تپه سیلک اصفهان را به 6 دوره فرهنگی تقسیم کرد:

دوره اول: ابزارهای سنگی و آثار معماری پیداگشت که ظرف سفالی قدیمی ترین  اثر دست ساخته بشر بود.

دوره دوم: آثاری از نقش های گیاهی، حیوانی و هندسی در تمدن سیلک کاشان به دست آمد.

دوره سوم: ساختن خانه با خشت های مستطیل شکل و کشف زیورآلات نقره و اشیاء با ارزش قیمتی در این دوره صورت گرفته بود.

دوره چهارم: ساخت سازه باشکوه زیگورات و آغاز دوره شهر نشینی بود.

دوره پنجم: ورود مهاجران جدید و ایجاد ظرف های سفالی خاکستری رنگ در این دوره مطرح بود.

دوره ششم: ساخت ظرف های لوله ای شکل به همراه شکل های گیاهان و حیوانات با نقش های هندسی بود.

زیگورات سیلک بزرگترین بنای بزرگ خشتی با ارتفاع حدود 14 متر است که در تپه جنوبی سیلک قرار دارد. زیگورات بنای پله پله ای است که ابعاد هر طبقه نسبت به طبقه پایینی کوچکتر می گردد. زیگورات سیلک در ایران به عنوان چهارمین سیلک شناخته شده و مربوط به اوایل هزاره سوم قبل از میلاد است.

بنا به اعتقاد عده ای این بنا به عنوان نیایشگاه خورشید مطرح بود و چهار گوشه زیگورات به سمت چهار جهت اصلی است. زیگورات سیلک  دارای سه طبقه سکو مانند می باشد. 

امروزه سفال هایی که در تپه های سیلک اصفهان پیدا شدند در بسیاری از موزه های بزرگ دنیا نگهداری شده و این منطقه هنوزه ناگفته های بسیاری دارد.

منبع : نشاط آوران

تاریخچه : در خیابان باغ گلدسته اصفهان عمارت با شکوهی به نام هشت بهشت واقع شده که از کاخ های باصفای دوران صفویه است.

 کاخ هشت بهشت اصفهان که یکی از نمونه های زیبای معماری زمان صفویه بوده دارای دو طبقه می باشد که طاق نماها و تزئینات بسیار هماهنگی در آن به کار گرفته شده است.

عمارت هشت بهشت اصفهان به نام های هشت به هشت و هشت در به بهشت نیز معروف بود. کاخ هشت بهشت عمارتی هشت ضلعی بوده و دارای چهار نمای اصلی است که هیچ یک به دیگری شباهت ندارد. فضای اصلی در وسط ساختمان بوده و پلان هشت ضلعی گونه ای دارد.ایوان اصلی کاخ در جهت شمال می باشد و بخش مرکزی عمارت به صورت چهار صفه ایجاد شده است. مقرنس های گچی خوش نقش و نگاری در سقف بالای چهار صفه به چشم می خورد.

در چهار گوشه  کاخ باشکوه هشت بهشت اتاق هایی با تزئینات گچبری و نقاشی دیده می شود. رواق ها، اتاق ها، طاق نماها و پنجره های زیبایی در طبقه دوم وجود دارد که به زیبایی این عمارت با شکوه افزوده است. در راهروها و اتاق های متعدد طبقه دوم، تزئینات و معماری های خاصی از جمله حوض آب، بخاری های دیواری، آینه کاری روی دیوار و موزاییک های بسیار عالی در کف کاخ هشت بهشت تعبیه و قرار داده شده اند.

ارتباط بین فضاهای عمارت هشت بهشت اصفهان با قسمت های دیگر از آن جهت حائز اهمیت است که  این عمارت در عین تنوع و تعدد فضا از یکپارچگی قابل ملاحظه ای برخوردار می باشد.

حوض مروارید و آبشار ایوان جنوبی از جمله دیگر خصوصیت های منحصر بفرد این کاخ بود که آب آن از حوض بالائی تأمین می شد. در نماهای خارجی بنای هشت بهشت کاشیکاری هایی از گونه های مختلف حیوانات آراسته و استفاده شده است.

مادام دیولافوآ فرانسوی که در سال 1298 هجری قمری به ایران آمد و مدتی در اصفهان سپری کرد  در رابطه با باغ هشت بهشت اینگونه بیان می کند در هنگامی که از چهل ستون به کاخ هشت بهشت اصفهان می رویم از کنار حوضی که مابین باغ بوده عبور می کنیم که این باغ سلیقه ایرانی را به خوبی نمایانگر است. در باغ عمارت درختان چنار بلندی دیده می شود. بر روی دیوار نزدیک رواق عمارت دو تابلو قابل مشاهده است که در یکی از تابلوها صورت فتحعلی شاه و پسرانش نقاشی شده و در تابلوی دیگر تصویری از فتحعلی شاه در هنگام شکار حیوانات وحشی ترسیم گشته است.

توریست ها و گردشگرانی که از کاخ هشت بهشت اصفهان دیدن می نمایند آن را از مجلل ترین و فرح انگیز ترین عمارت های دنیا توصیف کرده اند. امید است که شما گردشگر عزیز از این کاخ باعظمت و زیبا دیدن نمایید.

منبع : نشاط آوران