برج طغرل شهر ری در کنار برج آزادی و برج میلاد قسمتی از هویت تاریخی شهر تهران را شامل می شود. هم چنین این برج یکی از سه برج نماد تهران محسوب می شود. با توجه به گفته علاقه مندان میراث فرهنگی حفظ و نگهداری از برج های تهران که هریک در طول تاریخ نقش چشم گیری داشته اند اهمیت شایانی دارد. به گفته آنان اگر برج طغرل باقی نمانده بود، در امروز برج با شکوه میلاد هم شکل نمی گرفت.
سبک معماری و پلان به کار رفته در برج طغرل تلفیقی از سبک معماری های پارتی و پارسی است که این سبک ها اوج شکوفایی سبک معماری رازی را در قرن پنجم هجری قمری را می رسانند. کتیبه هایی که در روی این بنا وجود داشته، در زمان ناصرالدین شاه به خاطر مرمت سازی از بین رفته اند. علت شکل گیری و نامگذاری این بنا به این صورت می باشد که در سال 455 هجری قمری طغرل بیک یکم در راه مسیر بغداد به پایتخت دچار بیماری می شود و به دستور ایشان مقبره ای برای وی ساخته می شود و در سن 70 سالگی فوت می نماید و جسد ایشان در این مقبره گذاشته می شود.
از کاربردهای برج طغرل سخنان و نظرات جالبی عنوان شده است. به عنوان مثال از این برج در شب برای هدایت کاروانیان به مسیر ورودی شهر استفاده می شد که اینکار را با روشن کردن آتش در بالای آن صورت می گرفت.
هم چنین 24 ترک در سطح بدنه بیرونی برج طغرل قابل رویت است که نشان از زیبایی و استحکام بنا بوده و احتمالا به عنوان ساعت آفتابی برای اوقات شرعی کاربرد داشته است.
پارک ملت در شمال تهران و در منطقه 3 شهرداری واقع شده است. به دستور فرح پهلوی و محمدرضا آقاجانی پارک ملت که در ابتدا زمین بایری بود ایجاد گشت. احداث این بوستان در دو فاز مختلف و براساس موقعیت خاص در سالهای 1345 و 1353 هجری شمسی صورت پذیرفت. بخش اعظم مساحت پارک ملت به چمن کاری، سپس به جنگل کاری و در آخر به گل کاری اختصاص یافته است.
دراین پارک پوشش گیاهی مختلف شامل سدروس، صنوبر، چنار، نارون، بیدمجنون، شمشاد، انواع سرو و غیره به چشم می خورد. هم چنین 120 گونه درخت، درختچه و درخت میوه در آن وجود داشته که فضای پارک ملت را دل انگیز کرده است. گل های چندین ساله و دائمی نظیر گالانیا، کوکب، شمعدانی و رعنا و انواع رزهای مینیاتوری زیبایی این فضا را دو چندان نموده است.
در بخش شمالی پارک ملت جنگل کاری و در بخش جنوبی آن چمن کاری انجام گرفته شده است. در بخش غربی پارک نیز حیات وحشی وجود دارد که در آن انواع پرندگان و انواع حیوانات نگهداری می شوند.
به دلیل سطح صیقلی در قسمت ورودی پارک ملت محلی مناسب برای علاقه مندان به اسکیت سواری و مسابقات ماشین کنترلی فراهم شده است. آب نمای پلکانی در بخش بالایی پارک وجود دارد که در دو طرف آن راه پله ای قرار گرفته که شما را به سمت بالا هدایت می نماید. آب نمایی در بخش مرکزی پارک مشاهده می شود که پلی زرد رنگ بر روی آن ساخته شده است. در آن سمت پل کافی شاپ و رستورانی واقع شده که هر بیننده را برای استفاده از آن منظره به آنجا می کشاند.
دیزلی در زمان ناصرالدین شاه میان تهران و حرم شاه عبدالعظیم مورد استفاده قرار گرفته بود که در ضلع غربی پارک ملت قابل رویت است. از دیگر امکانات پارک ملت که برای عموم تدارک دیده شده، می توان به سینمای چهار بعدی، سینمای پردیس، زمین بازی کودکان و خانه شطرنج اشاره کرد.
گردشگران می توانند از طریق خیابان های جام جم، نیایش، ولیعصر عج و خیابان سئول وارد بوستان ملت شوند.
ارتش این اراضی را در ازای مطالبات وزارت دارایی به وزارتخانه واگذار نمود. وزارتخانه هم آن را برای تأسیسات فرهنگی عمومی و پارک در اختیار گرفت. طرح این پارک توسط ژوفه معمار و طراح فرانسوی به همراهی طراحان ایرانی ریخته شد و عملیات اجرایی این پارک در سال 1345 هجری شمسی توسط شهرداری تاسیس گردید و این پارک در آن روزگار، فرح نامیده شد. در سال 1357 هجری شمسی نام این پارک به لاله تغییر گشت.
سبک ضلع جنوب شرقی پارک لاله به مانند پارک های ژاپنی طراحی شده است. در این پارک آب نما و نهرهای مارپیچ مشاهده می شود. میزهای شطرنج در محوطه شمالی پارک لاله قرار گرفته است. هم چنین در این پارک سر سبز زمین های ورزشی مثل بسکتبال و والیبال برای دوستداران این ورزش تدارک دیده شده است.
در پارک لاله تهران مرکز تئاتر عروسکی، کتابخانه و مسجدی برای عموم دایر می باشند. مجسمه ها و تندیس هایی از اشخاص معروف از قبیل خیام و ابوریحان بیرونی در این پارک گذاشته شده است.
پارک لاله از جنوب به بلوار کشاورز، از شمال به خیابان دکتر فاطمی ، از شرق به خیابان حجاب و از غرب به خیابان کارگر شمالی منتهی می شود.
تاریخچه : کاخ کوچکی در باغی نزدیک روستای گرده وی به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و این کاخ در زمان محمدرضاشاه پهلوی تخریب گشت و به جای آن کاخ نیاوران ایجاد شد.
کاخ نیاوران دارای مساحتی در حدود 9 هزار مترمربع می باشد. هدف از ساختن این کاخ پذیرایی های سلطنتی و اقامت میهمانان عالی رتبه دربار بود، اما در حین عملیات ساخت تغییر کاربری صورت گرفت و اختصاص به محل سکونت محمدرضا شاه پهلوی و خانواده ایشان یافت.
در سال 1267 هجری قمری به دستور ناصرالدین شاه کاخ صاحبقرانیه در مجموعه باغ نیاوران ساخته شد. ناصرالدین شاه در سی و یکمین سال حکومت خویش خود را صاحب قرآن نامید و عنوان این کاخ به این دلیل می باشد. در حیاط کاخ صاحبقرانیه، فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه امضا شد. تمام درها و پنچره های این کاخ به صورت ارسی بوده و با شیشه های رنگی مزین شده است. کاخ صاحبقرانیه در سال 1377 هجری شمسی به عنوان موزه برای بازدید عموم بازگشایی شد.
در باغ نیاوران و در اواخر دوره قاجار به منظور خوابگاه ییلاقی احمدشاه کوشکی ساخته شد. کوشک احمدشاهی دارای مساحتی بیش از 800 متر بوده است. سقف این بنا شیروانی بوده و سرتاسر نمای بیرونی آن تزئینات و نمای آجری به کار رفته است. در کوشک احمدشاهی ویترینی از اشیای تزئینی و هدایایی از کشورهای گوناگون در معرض دید عموم گذاشته شده است.
آثاری از اشیای تاریخی و هنری از فرهنگ های گوناگون ، آثاری از هنرمندان ایرانی صاحب سبک و آثاری از هنرهای آئینی و تمدن های مصر باستان که اختصاص به خاندان پهلوی داشته در موزه ای به نام جهان نما گردآوری شده اند.
موزه کتیبه ها در سال 1387 هجری شمسی و درمجموعه باغ نیاوران با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری افتتاح شد. در این موزه میراث مکتوبی از پیشنیان قرار دارد.
درسال 1391 هجری شمسی موزه ای در باغ نیاوران از خودروهای خاندان پهلوی برای نمایش عموم به بهره برداری رسید.
کتابخانه سلطنتی در بخش شمال شرقی مجموعه نیاوران احداث شد. معماری ساختمان از طریق شرکت فرمان فرماییان صورت گرفت و ترکیب هوشمندانه شیشه و آیینه توسط یک هنرمند آمریکایی انجام شد. کتاب هایی از سران کشورها و نویسندگان مشهور به این کتابخانه اهدا شده است. در این کتابخانه لوازم صوتی و پیانو، آثار حجمی و تابلوهای نقاشی از هنرمندان ایرانی و خارجی، مجموعه ای از کتب چاپی، مجموعه های خطی و کلکسیونی از آثار هنری به چشم می خورد.
تاریخچه : در غرب پارک لاله تهران یکی از سرشناس ترین موزه های شهر تهران قرار گرفته است . این موزه که مربوط به هنرهای معاصر است در سال 1356 هجری شمسی با تلاش و معماری فردی بنام کامران دیبا و با نظارت فرح پهلوی بنا شد.
موزه هنرهای معاصر تهران دارای مساحت 2000 مترمربع می باشد. این موزه در زمینه هنرهای تجسمی فعالیت می کند. سیر چگونگی تحولات هنر معاصر در یک دوره مشخص نمایشگر کار این موزه می باشد.
ساختمان و پلان موزه هنرهای معاصر تهران یکی از نمونه های بی همتای معماری مدرن است. کامران دیبا، معماری این موزه را با الهام از معماری سنتی ایرانی و مفاهیم فلسفی بنا نموده است. علاقه مندان به هنر با نگاه به هشتی، چهارسو، معبر و گذرگاه موزه هنرهای معاصر به تأمل در هنر و فرهنگ ایران زمین ملزم می شوند. با برپایی نمایشگاه های هنر در زمینه های گوناگون چند گالری به گنجینه های این موزه اختصاص می یابد. نزدیک به 3000 اثر ارزشمند و منحصر بفرد از نخبگان ایران و جهان در مالکیت موزه می باشد که از جمله می توان به رنوار، پیکاسو، ماکس ارنست و ماگریت اشاره نمود.
در فضای سبز شمالی ساختمان موزه هنرهای معاصر باغی مشاهده می شود که تندیسی از مجسمه های اشخاصی از قبیل ماکس ارنست، پرویز تناولی، هنری مور، ماکس بیل و دیگران می باشند.
مجموعه آثار موزه هنرهای معاصر را می توان در سه گروه دسته بندی نمود. گروه اول مربوط به آثار موجود در گنجینه، گروه دوم مربوط به آثار ارائه شده در گالری ها و فضاهای داخلی موزه و گروه سوم مربوط به تندیس های موجود در باغ است.
هم چنین موزه تهران از قسمت های امور هنری و اداری، روابط عمومی و بین الملل، کتابخانه تخصصی، سمعی و بصری، سینماتک، راهنمایان هنری، خدمات نمایشگاهی، حراست، مراقبان، دبیرخانه دائمی نمایشگاه ها، فروشگاه کتاب، آرشیو آثار هنری و کافی شاپ تشکیل شده است.
کتاب های فارسی و غیرفارسی در زمینه های گوناگون هنری در کتابخانه تخصصی موزه هنرهای معاصر تهران موجود می باشد.
