شهر شوش با وسعتی حدود 1800 هکتار جمعیتی بیش از دویست هزار نفر دارد که حدود 115 هزار نفر ساکن روستا و در حدود 85 هزارنفر شهرنشین می باشد. انواع زبان های لری، عربی، فارسی و دزفولی در شهر شوش صحبت می شود. 110 کیلومتر به سمت شمال غربی اهواز طی می کنیم تا به زیارت حضرت دانیال نبی(ع) در شهر شوش نائل شویم. در شهر شوش چهار پیامبر بنا به روایات شیعی زمان ظهور در رکاب حضرت ولی عصر(عج)، پرچمدار آن حضرت می باشند.
شهر شوش از جنوب با اهواز، از شمال با اندیمشک، از شرق با دزفول و از غرب با دشت عباس همسایه می باشد، با مردمانی مهربان و خون گرم که حق همسایگی را ادا می کنند. در منطقه شوش، سه رودخانه دز، کرخه و شاپور جریان دارد که رودخانه شاپور با گذر از میان شهر صحنه های بدیعی از زیبایی و چشم نوازی رقم می زند. شوش را کهن ترین شهر جهان می دانند که 6 هزار سال پیش بنا شد و به یکی از مراکز عمده تجارت شرق و غرب تبدیل گشت.
همین امر بازرگانان را برای ثبت و ضبط اموال خود به ابداع خط واداشت که سرآغاز انقلاب بزرگ در تاریخ بشریت شد. مجموعه میراث فرهنگی در شوش مجموعه ویژه ای است که از فراز قلعه شوش بهتر می توان عظمت این میراث را مشاهده کرد. بنای این قلعه در سال 1897 به دستور دمرگان سرپرست هیئت باستان شناسی فرانسوی با طرحی شبیه زندان باستیل آغاز شد. این قلعه تحت نظارت پیر معمار منطقه حاج مصطفی دزفولی ساخته شد و تمام مصالح آن از همین جا تامین گردید.
آجرهایی که از حفاری های شوش و چغازنبیل و هفت تپه به دست آمده بود در این قلعه به کار رفت بطوریکه قلعه شوش خود موزه ای زیبا از آجرهای کهن است. از قلعه شوش به سمت کاخ آپادانا می رویم که 5 قرن قبل از میلاد به دستور داریوش بر روی آثار و بقایای ایلامی بنا گذاشته شد. مصالح این کاخ از کشورهای سیطره ایران که درتاریخ بیش از 20 سرزمین را تشکیل می داد به اینجا آورده شد.
سری به موزه شهر شوش می زنیم با اینکه غارتگران فرانسوی از دوران قاجار تا سال 1357 هزاران مکشوفه را از این منطقه با خود بردند تا موزه لوور را زینت بخشند باز هم شوش آنقدر غنی است که موزه شهر را دیدنی کند.
اینجا منطقه حفاظت شده کرخه زیستگاه گوزن ایرانی است که گونه ای نادر در جهان است.
به زیارتگاه و آرامگاه دعبل خزاعی شاعر بلند آوازه شیعی می رویم و بعد از بازدید از این مکان زیبا پانزده کیلومتر به سمت جنوب شرق این شهر برویم و از هفت تپه کهن و قدیمی دیدن نماییم.
تمدن هفت تپه به هزاران سال قبل از میلاد بر می گردد، هرچند آثاری که در موزه این شهر نگهداری می شود تا دوران ایلامیان در بر می گیرد. هفت تپه اکنون به نیشکرش مشهور است، هم کارخانه عظیم آن و هم مزارع گسترده زیبایش، بعد از هفت تپه به دیدن چغازنبیل می رویم. این بنای باشکوه معبد ایلامیان است که به دستور اونتاش پادشاه این قوم 3250 سال پیش ساخته شد. در چغازنبیل محل برگزاری مراسم آیینی ایلامیان انجام می شد که نوعی رصدخانه با ساعت خورشیدی و نیز تالار موسیقی در آن قرار دارد.
به شوش بر می گردیم. شهر شوش زیبا و سرافراز بعد از جنگ تحمیلی رونق گرفت. شهری که قبل از انقلاب اسلامی تا مرز فراموشی رفته بود، در دوران دفاع مقدس بلند آوازه شد و دوباره جان گرفت و ایستاد، در تجارت و کشاورزی رونق یافت
منبع : نشاط آوران
کاخ گلستان تهران در باغی مملوء از درختان سرسبز و آبنمایی زیبا واقع شده است. این مجموعه در دوره صفویان ساخته و در زمان سلسله قاجار بازسازی شده است. خانواده سلطنتی قاجار در این کاخ زندگی می کردند. عمارات بادگیر یکی از برجسته ترین ساختمان های مجموعه گلستان است.
روی گنبد طلایی رنگ این مجموعه برج بادگیری با حاشیه های سبز، زرد و آبی وجود دارد. بادگیرها برای هدایت باد خنک به داخل ساختمان طراحی و ساخته شده اند. در زمان حکومت قاجاریه کاخ گلستان ، مرکز هنر و معماری ایرانی به حساب می آمد. این مجموعه شامل قسمت های گوناگونی از جمله کاخ ها، موزه های کاخ گلستان و تالارهای مختلف می باشد و حالا این کاخ یک جاذبه گردشگری برای علاقه مندان به هنر و تاریخ ایران است.
کاخ گلستان با در اختیار داشتن نقاشی، آینه کاری، کاشی کاری و گچ بری، منبت کاری و پنجره های مشبک مظهر زیباترین هنرهای ایرانی است.
یکی دیگر از تالارهای کاخ گلستان تهران، تالار سلام یا تالار استقبال نام دارد. جایی که پادشاهان در آن جا به استقبال از مهمانان خارجی و عالی رتبه ای که به ایران سفر می کردند می رفتند. این تالار به جهت آینه کاری ها و گچبری های ظریف کاری و نفیسش معروف است. سقف و دیوارهای این تالار با گچبری های پوشیده شده اند و کف زمین موزائیک است.
ارتفاع سقف تالار سلام 30 متر است. کل این سازه به عنوان یکی از مرتفع ترین ساختمان های زمان خودش به حساب می آمد. تالار سلام با برگزاری مراسم استقبال ویژه در حضور پادشاه در نظر گرفته شده بود. در زمان حکومت ناصرالدین شاه از این تالار برای نمایش نقاشی های ایرانی و اروپایی در کنار هدیه هایی که به درباریان پیشکش شده بود استفاده می شد.
عمارت شاه نشین به لحاظ ظرافت و نقش و نگار زیباترین عمارت مجموعه کاخ گلستان است. آینه کاری، گچ بری، نقاشی، خاتم کاری، معرق و هزاران هنری را که ایرانی در آن سرآمد است در این تالار به وضوح می توان مشاهده کرد که هرکدام از این هنرها در این عمارت به حد کمال رسیده است. چلچراغ هایی به سقف آویزان است که زیبایی بنا را دو چندان کرده و همچون ستاره هایی در شب سوسو می زند. در حواشی و حدفاصل سقف و دیوارهای بنا، تابلوهایی نقاشی شده که بیشتر چشم اندازهای طبیعی است که با ظرافت خاصی بر روی آینه کاری ها ترسیم شده است.
پلان تالار اصلی این عمارت به صورت بعلاوه بوده و این تالار با ارسی بسیار وسیع و زیبا به همراه تزئینات آینه کاری و گچ بری آراسته شده است. در نقش هایی که روی آینه کاری های سقف جا خشک کرده اند بیشتر مناظر و دورنماهایی را می بینیم که نشان کمتری از آن را می توان در فرهنگ گذشته ایرانی مشاهده کرد و بیشتر به خوش گذرانی و هوس رانی شاهان قجر طعنه می زند. تالار شاه نشین عمارت بادگیر که در واقع بخش اصلی عمارت است با نور و سیم تزیین شده است.
دو ستون گچ بری مارپیچ که با ظرافت نقاشی شده و شاید کمتر ستونی را بتوان دید که این چنین رنگارنگ و مارپیچ سمت آسمان می رود. سبک ستون های این عمارت بیشتر به سبک دوره زندیه شباهت دارد. کف پوش معرق هفت رنگ با طرح بته جقه و زرد و دیوارها و سقف آیینه کاری و نقاشی شده تزئینات دیگر این تالار هستند. بین بیرونی و اندرونی این بنا نیز چون دیگر بناهای کاخ گلستان تهران ارسی های عالی با گره چینی و تزئینات شیشه و آینه قرار گرفته اند که شیشه های رنگی دست ساز شیشه گران چیره دست ایرانی و آینه های مصقل در کنار گره چینی ظریف خطاطان و نجاران اوج هنر و ظرافت ایرانی را به رخ می کشد.
پادشاهان قاجار معمولا اگر در ایام تابستان در تهران بودند و به ییلاق نمی رفتند از این حوض خانه استفاده می کردند و تاجگذاری مظفرالدین شاه قاجار در سال 1313 هجری قمری نیز که مصادف با تابستان و گرمای شدید تهران بود، در تالار همین عمارت بر روی تخت طاووس برگزار گردید.
یکی از مرتفع ترین بناهای کاخ گلستان، عمارت شمس العماره می باشد. که ناصرالدین شاه قاجار به دلیل علاقه به بناهای کشورهای غربی آن را ساخت.
منبع : نشاط آوران
در شمال غرب استان کرمان و در فاصله 37 کیلومتری شهرستان بابک، روستای میمند واقع شده است.
کیچه راهرویی است که برای دسترسی جهت حفر اتاق ها در اطراف ایجاد شده است. تاج محمد مسیحا پس از بازگشت از خانه خدا این مسجد را دست رنگ کرده و وقف نمود.
ساخت مسجد به سال 1240 هجری قمری تخمین زده می شود. با تحقیقات انجام شده در خصوص سنگ نگاره های موجود در جوار میمند قدمت این روستا در حدود 12 هزار سال پیش تخمین زده می شود. وجود 400 واحد مسکونی با بیش از 2500 اتاق دست کند در دل کوه نشان از اقتدار و صلابت مردمان این دیار است.
جنس بستر روستا، رسوب سیلیسی است و آهک و در بالاترین ارتفاعات لایه ای از سنگ های آذرین است. این فضا ابتدا 3 کیچه مسکونی مجزا از هم بوده که حدود 300 سال پیش توسط محمد ملا علی محمد از مالکان خریداری شده و با برداشتن دیوار بین اتاق ها، این حسینیه با نام حسین بن علی(ع) وقف گردیده است.
به گمان برخی از کارشناسان به خاطر وجود دو آتشدان بزرگ و هم چنین پیشینه زردتشتیان در این روستا این مکان آتشکده بوده است. در حال حاضر پس از مرمت از این مکان به عنوان مرکز اسناد و موزه مردم شناسی استفاده می شود.
حمام، کنار رودخانه احداث شده تا آب مورد نیاز به راحتی تامین شود. فضای اصلی حمام شامل ورودی، رختکن و حوض، گرمخانه و خزینه می باشد. از این حمام تا سال 1350 هجری شمسی استفاده می شده است.
روستای میمند ، سه گونه اقامتی آغل ها، آبادی ها، دستکند را شامل می شود که شیوه معماری هرکدام متفاوت می باشد که مردم روستای میمند برای استفاده از مراتع سرسبز اطراف روستا در چهار ماه اول سال که هوا مساعد است به اقامتگاه آغل ها ، برای استفاده از محصولات مزارع و باغات در چهار ماه دوم سال به اقامتگاه آبادی ها و مزارع و درنهایت در چهار ماه آخر سال برای استفاده از بستر طبیعی کنده شده در دل کوه به جهت پناه بردن از سرمای زمستان کوچ می کنند.
از جاذبه های میمند میتوان به پوشش گیاهی بکر و دست نخورده و وجود تنوع گیاهان، درختچه ها و درخت ها، پوشش جانوری متنوع، دره های سبز و مناظر بدیع گدازه های آتشفشانی اشاره نمود. پوشش گیاهی روستای میمند از نوع استپ کوهپایه ای است که مهم ترین گیاهان منطقه می توان به بنه، بادام کوهی،زارچ و گیاهان دارویی آلاله، آویشن، بابونه، پونه، کلپوره و محصولات کشاورزی گردو، بادام ،انگور و گلابی اشاره کرد.
منبع : نشاط آوران
در شمال غرب استان کرمان و در فاصله 37 کیلومتری شهرستان بابک، روستای میمند واقع شده است.
کیچه راهرویی است که برای دسترسی جهت حفر اتاق ها در اطراف ایجاد شده است. تاج محمد مسیحا پس از بازگشت از خانه خدا این مسجد را دست رنگ کرده و وقف نمود.
ساخت مسجد به سال 1240 هجری قمری تخمین زده می شود. با تحقیقات انجام شده در خصوص سنگ نگاره های موجود در جوار میمند قدمت این روستا در حدود 12 هزار سال پیش تخمین زده می شود. وجود 400 واحد مسکونی با بیش از 2500 اتاق دست کند در دل کوه نشان از اقتدار و صلابت مردمان این دیار است.
جنس بستر روستا، رسوب سیلیسی است و آهک و در بالاترین ارتفاعات لایه ای از سنگ های آذرین است. این فضا ابتدا 3 کیچه مسکونی مجزا از هم بوده که حدود 300 سال پیش توسط محمد ملا علی محمد از مالکان خریداری شده و با برداشتن دیوار بین اتاق ها، این حسینیه با نام حسین بن علی(ع) وقف گردیده است.
به گمان برخی از کارشناسان به خاطر وجود دو آتشدان بزرگ و هم چنین پیشینه زردتشتیان در این روستا این مکان آتشکده بوده است. در حال حاضر پس از مرمت از این مکان به عنوان مرکز اسناد و موزه مردم شناسی استفاده می شود.
حمام، کنار رودخانه احداث شده تا آب مورد نیاز به راحتی تامین شود. فضای اصلی حمام شامل ورودی، رختکن و حوض، گرمخانه و خزینه می باشد. از این حمام تا سال 1350 هجری شمسی استفاده می شده است.
روستای میمند ، سه گونه اقامتی آغل ها، آبادی ها، دستکند را شامل می شود که شیوه معماری هرکدام متفاوت می باشد که مردم روستای میمند برای استفاده از مراتع سرسبز اطراف روستا در چهار ماه اول سال که هوا مساعد است به اقامتگاه آغل ها ، برای استفاده از محصولات مزارع و باغات در چهار ماه دوم سال به اقامتگاه آبادی ها و مزارع و درنهایت در چهار ماه آخر سال برای استفاده از بستر طبیعی کنده شده در دل کوه به جهت پناه بردن از سرمای زمستان کوچ می کنند.
از جاذبه های میمند میتوان به پوشش گیاهی بکر و دست نخورده و وجود تنوع گیاهان، درختچه ها و درخت ها، پوشش جانوری متنوع، دره های سبز و مناظر بدیع گدازه های آتشفشانی اشاره نمود. پوشش گیاهی روستای میمند از نوع استپ کوهپایه ای است که مهم ترین گیاهان منطقه می توان به بنه، بادام کوهی،زارچ و گیاهان دارویی آلاله، آویشن، بابونه، پونه، کلپوره و محصولات کشاورزی گردو، بادام ،انگور و گلابی اشاره کرد.
منبع : نشاط آوران
جنوب شرق ایران که امروزه استان های کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان را در بر می گیرد منطقه ای هست که به خاطر موقعیت جغرافیایی ویژه اش جمعیت کمی دارد، این منطقه شهر سوخته نام دارد. پیش از این تصور می شد که در دوران کهن هم اوضاع به همین ترتیب بوده است. در حدود چهاردهه پیش باستان شناسان پی بردند که شهر سوخته نه تنها مسیر ارتباطی بین تمدن های شرق و غرب بوده بلکه حلقه اتصال و مکمل تمدن های ماوراءالنهر در شمال، سند در شرق و بین النهرین در غرب هم محسوب می شده است.
پروفسور توزی، باستان شناس معروف ایتالیایی و کاشف شهر سوخته حتی وجود حیات و تمدن شهر سوخته را به هزاره هشتم پیش از میلاد نسبت داده است.
اهمیت شهر سوخته زاهدان از دو جنبه است: اول اینکه در حدود سال های 2200 تا 3200 پیش از میلاد مهم ترین مرکز استقرار در سیستان بوده و مهم تر اینکه با 151 هکتار وسعت در دو هزار و پانصد سال پیش از میلاد، بزرگترین شهر و مرکز تمدن در دنیای شرق فارس بوده است. عده ای معتقدند شهر سوخته، شهر معروف رستم بوده که بهرام با مالیدن نفت به چهار گوشه، آن را به آتش کشیده و در روایت دیگر شهر سوخته را شهر سوته به معنای شهر بزرگ نامیدند. آثار موجود در این شهر به دو دلیل در طول هزاران سال به همین صورت دست نخورده و سالم باقیمانده است. اول: انحراف رود هیرمند از مسیر و بستر خودش هنگام طغیان و دیگری بالا آمدن مداوم نمک به قشر سطحی زمین. نمک لایه خشک و سیمانی، سطح زمین ایجاد کرده است. این قشر ساروجی از تخریب آثار و اشیا جلوگیری کرده و مهم تر اینکه باعث فقط بیولوژیک خاک شده است. به همین خاطر باقی مانده موی سر، چوب، پارچه، طناب و حتی بذر و دانه انواع گیاهان به همان حالت اولیه هنوز به چشم می خورد.
پروفسور توزی درباره شهر می گوید: برای تعیین موقعیت شهر حفاری های عمقی و سطحی در نقاط مختلف انجام شد. شکل قدیمی شهر و ساختمان های شهری پدیدار گشت و معلوم شد شهر سوخته در 3200 قبل از میلاد ساخته شده و در 2200 قبل از میلاد ناگهان از بین رفته است. عمر این تمدن 900 سال می باشد. اما سوالی که پیش می آید این است که چطور می شود دو تمدن یکی در کویر و دیگری در منطقه آباد و آماده مثل دشت حاصل خیز فارس همزمان وجود داشته و سوال دیگر اینکه چطور می شود که این تمدن 900 ساله به ناگاه محو و نابود شود.
برای پیدا کردن پاسخ این پرسش باید به هزاران سال پیش تر برگردیم. زمانی که هنوز قسمت اعظم کره زمین پوشانده از یخ بود، فلات ایران از دوره باران عبور می کرد. در این دوره تا دره های مرتفع هم زیر آب بودند. فلات مرکزی ایران که امروزه بیابان و نمکزار است در آن زمان دریاچه وسیعی را تشکیل می داد. پس از دوره باران، دوره خشک آغاز شد. کم شدن باران و کم شدن جریان رودها قطعه زمین هایی را تشکیل داد که سر از خاک بیرون آوردند و حد فاصل دشت ها و کوه ها بودند. دشت سیستان در مذهب رود هیرمند با بهره گیری از ذخایر رسوبی آبرفتی این رود بوجود آمد و گروه های انسانی را به سمت خودش کشید. جانوران از کوه ها به دشت ها آمدند. آدم ها که با شکار روزگار سپری می کردند در دشت ها ساکن شدند. انسان کوچ نشین یک جانشین شد و یک جانشینی ملزومات خودش را طلب می کرد. انسان ها به فکر ابداع ابزار جدید افتادند. ابزار و وسایل جدید با ترکیب عناصر موجود در طبیعت.
سر اورل اشتین جغرافی دان و کاوشگر بریتانیایی در دوران قاجار از روی همین نشانه ها، اطلاعات مفیدی را درباره شهر سوخته جمع آوری کرد اما پروفسور مارتیسو توزی سرپرست کاوشگران ایتالیایی از سال 1960 میلادی فعالیت های باستان شناسی را در این منطقه آغاز کرد. بعد از یک وقفه کوتاه در سال 1376 دکتر سید منصور سید سجادی از شاگردان دکتر توزی این فعالیت را از سرگرفت.
اشیایی که در شهر سوخته ایران جمع آوری شد شامل اشیاهای زینتی، مربوط به پیشه ها، مورد استفاده در زندگانی روزمره و مواد غذایی بود.
در شمال شرقی شهر سوخته تپه هایی پی در پی شامل بخش مرکزی، ناحیه صنعتی و بناهای یادمانی و گورستان واقع شده است. بخش مسکونی شهر سوخته، هشتاد هکتار بوده است. این منطقه که امروزه محیط زیستش به صورت کامل بیابانی است و فقط درختان گز مشاهده می شود در 5 هزار سال قبل از میلاد دارای پوشش گیاهی سرسبز و متنوع شامل درختان افرا، بید مجنون و سپیدار به وفور وجود داشته است. فعالیتهای صنعتی و هنری بسیار در این شهر صورت می گرفت. در کاوشهایی که به عمل آمد زیورآلات جالب و بدیع به دست آمد. در شهر سوخته کارگاه های صنعتی برای ساخت سفال و جواهرات بوده که سوخت حاصل برای انجام این کار را از قطع درختان منطقه به دست می آوردند.
در شهر سوخته ایران شگفتی هایی نظیر: نخستین یک چشم مصنوعی جهان، جراحی مغز، خط کش 5 هزار ساله، قدیمی ترین تخته نرد جهان، نخستین انیمیشن جهان و گورستان کشف و ضبط شده که همگان را به تعجب واداشته است.
منبع : نشاط آوران
